TOP các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam (2025)

Xuất khẩu là một trong những động lực chính thúc đẩy nền kinh tế Việt Nam. Trong những năm qua, các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam đã không ngừng gia tăng về kim ngạch và đa dạng hóa thị trường.

Từ những sản phẩm nông sản truyền thống đến các mặt hàng công nghiệp giá trị cao, Việt Nam đang khẳng định vị thế trên bản đồ thương mại toàn cầu.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ điểm qua các nhóm hàng xuất khẩu trọng điểm, trong đó có hàng công nghiệp chế biến, dệt may, da giày và điện tử, nông sản, thủy sản.

Trước hết, chúng ta có thể xem tổng hợp số liệu trong hình dưới đây.

Để bạn tiện theo dõi, phần dưới đây sẽ sắp xếp các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam vào 4 nhóm chính:

1. Điện tử, máy tính & linh kiện
2. Hàng công nghiệp và chế biến chế tạo
3. Dệt may và da giày
4. Thủy sản
5. Nông sản

Giờ hãy bắt đầu với nhóm mặt hàng đầu tiên...

1. Điện tử, máy tính & linh kiện - dẫn đầu các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam

Ngành điện tử, máy tính và linh kiện đang trở thành một trong những ngành xuất khẩu chủ lực của Việt Nam, đóng góp lớn vào tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước. Trong những năm gần đây, Việt Nam đã trở thành trung tâm sản xuất của nhiều tập đoàn công nghệ lớn như Samsung, LG, Intel, và Apple.

Xuất khẩu điện tử và linh kiện bao gồm các sản phẩm như điện thoại di động, máy tính, linh kiện bán dẫn, màn hình LCD và các thiết bị điện tử khác.

Tăng trưởng mạnh mẽ nhờ vốn FDI

Một trong những lý do quan trọng khiến xuất khẩu điện tử của Việt Nam tăng trưởng mạnh là nhờ dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI). Các tập đoàn công nghệ lớn đã đầu tư vào Việt Nam với quy mô lớn, xây dựng nhiều nhà máy sản xuất linh kiện và thiết bị điện tử. Điều này không chỉ giúp tăng sản lượng xuất khẩu mà còn tạo ra hàng triệu việc làm cho lao động Việt Nam.

Chẳng hạn, Samsung hiện chiếm tỷ trọng lớn trong kim ngạch xuất khẩu ngành điện tử của Việt Nam, với các nhà máy sản xuất chính đặt tại Bắc Ninh, Thái Nguyên và TP. Hồ Chí Minh. Sản phẩm của Samsung Việt Nam được xuất khẩu đi khắp thế giới, góp phần quan trọng vào tăng trưởng kinh tế.

Những thách thức của ngành

Mặc dù xuất khẩu điện tử tăng trưởng mạnh, nhưng Việt Nam vẫn phụ thuộc nhiều vào các doanh nghiệp FDI. Phần lớn linh kiện quan trọng vẫn phải nhập khẩu từ các nước khác như Hàn Quốc, Nhật Bản và Trung Quốc. Điều này khiến giá trị gia tăng nội địa trong sản phẩm điện tử chưa cao.

Ngoài ra, ngành công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam, đặc biệt là sản xuất linh kiện điện tử trong nước, còn khá yếu. Các doanh nghiệp nội địa chưa đủ năng lực tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu, dẫn đến việc Việt Nam vẫn chủ yếu đóng vai trò lắp ráp thay vì sản xuất từ đầu đến cuối.

Triển vọng và cơ hội phát triển

Trong tương lai, ngành công nghiệp điện tử và linh kiện Việt Nam có nhiều cơ hội để phát triển mạnh hơn nữa. Chính phủ đang có nhiều chính sách khuyến khích phát triển công nghiệp hỗ trợ, giúp doanh nghiệp nội địa từng bước tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Đồng thời, xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng khỏi Trung Quốc đang mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam. Nhiều tập đoàn công nghệ đang mở rộng hoặc chuyển dịch sản xuất sang Việt Nam để tận dụng lợi thế nhân công giá rẻ và các hiệp định thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam đã ký kết.

Nếu tận dụng tốt cơ hội này, Việt Nam có thể nâng cao giá trị nội địa trong ngành điện tử, giúp giảm sự phụ thuộc vào nhập khẩu linh kiện và nâng cao mạng lưới doanh nghiệp nội địa tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

2. Các mặt hàng công nghiệp và chế biến chế tạo

Khi nhắc đến các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam, nhiều người thường nghĩ ngay đến nông sản. Nhưng thực tế, nhóm hàng công nghiệp và chế biến chế tạo cũng đóng vai trò rất lớn trong kim ngạch xuất khẩu và góp phần định hình vị thế Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Điện thoại và linh kiện – "át chủ bài" trong xuất khẩu

Không phải cà phê hay gạo, mà điện thoại di động mới là mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu cao nhất của Việt Nam trong nhiều năm qua. Bạn có thể bất ngờ, nhưng những chiếc điện thoại bạn đang sử dụng có thể được sản xuất hoặc lắp ráp tại Việt Nam.

Các tập đoàn công nghệ lớn như Samsung, LG đã rót hàng tỷ USD đầu tư vào các khu công nghiệp tại Bắc Ninh, Thái Nguyên, TP.HCM... để sản xuất và xuất khẩu điện thoại sang thị trường châu Âu, Mỹ, Hàn Quốc. Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, xuất khẩu điện thoại và linh kiện thường chiếm khoảng 20-25% tổng kim ngạch xuất khẩu cả nước. Một con số không hề nhỏ!

Tuy nhiên, thách thức lớn của ngành này là việc sản xuất chủ yếu vẫn dựa vào doanh nghiệp FDI (doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài), trong khi doanh nghiệp nội địa chưa đủ sức tham gia sâu vào chuỗi cung ứng.

Máy móc, thiết bị – Nhu cầu lớn từ các thị trường phát triển

Bên cạnh điện thoại, máy móc thiết bị cũng là một trong những mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam. Các sản phẩm như động cơ, máy công cụ, thiết bị điện – điện tử được xuất khẩu nhiều sang Mỹ, EU và một số nước châu Á.

Một điều đáng chú ý là nhiều sản phẩm máy móc xuất khẩu hiện nay không chỉ là gia công đơn thuần mà đã dần có dấu ấn của doanh nghiệp Việt. Những tập đoàn như Viettel, Điện Quang, VinFast... cũng đã bắt đầu xuất khẩu một số thiết bị công nghệ cao ra thị trường quốc tế.

Dù vậy, ngành này vẫn đối mặt với khó khăn do thiếu nguyên liệu đầu vào từ nội địa, phải nhập khẩu linh kiện từ các nước khác, làm tăng chi phí sản xuất.

Sắt thép – "nóng" theo từng chính sách thương mại

Nếu theo dõi tin tức xuất nhập khẩu, chắc hẳn bạn cũng đã từng nghe đến việc thép Việt Nam bị áp thuế chống bán phá giá ở một số nước. Đó là vì đây là mặt hàng có tốc độ tăng trưởng mạnh, nhưng cũng dễ gặp tranh chấp thương mại.

Việt Nam xuất khẩu nhiều loại thép, từ thép cán nóng, cán nguội đến thép cuộn, với thị trường chính là ASEAN, Mỹ, EU. Điển hình, Hòa Phát, một trong những tập đoàn sản xuất thép lớn nhất nước, đã xuất khẩu hàng triệu tấn thép mỗi năm sang các nước như Úc, Canada và châu Âu.

Tuy nhiên, ngành thép cũng phụ thuộc nhiều vào giá nguyên liệu thế giới và chính sách thương mại từ các nước nhập khẩu. Khi một quốc gia siết chặt thuế quan vì lo ngại hàng Việt "quá rẻ", doanh nghiệp trong ngành cũng phải tìm cách thích ứng.

Xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ – Làn sóng bứt phá

Khác với điện thoại hay máy móc, nội thất gỗ là một thế mạnh đặc trưng của Việt Nam. Gỗ và sản phẩm gỗ đã trở thành nhóm hàng có giá trị xuất khẩu cao, nhờ lợi thế nguồn nguyên liệu và tay nghề thợ mộc.

Những sản phẩm như bàn ghế, giường tủ, đồ trang trí từ gỗ tự nhiên hay gỗ công nghiệp đều được thị trường Mỹ, EU rất ưa chuộng. Đặc biệt, sự dịch chuyển của chuỗi cung ứng từ Trung Quốc sang Việt Nam đã tạo ra cơ hội lớn cho các doanh nghiệp trong ngành.

Nhưng như nhiều ngành khác, xuất khẩu đồ gỗ cũng gặp thách thức về quy định truy xuất nguồn gốc, chống khai thác gỗ trái phép. Nếu doanh nghiệp không đáp ứng được tiêu chuẩn bền vững, rất dễ bị loại khỏi thị trường xuất khẩu lớn.

Nhìn chung, nhóm hàng công nghiệp và chế biến chế tạo đang ngày càng khẳng định vai trò quan trọng trong cơ cấu xuất khẩu của Việt Nam. Tuy nhiên, để phát triển bền vững, các doanh nghiệp cần đầu tư mạnh hơn vào công nghệ, tăng tỷ lệ nội địa hóa và thích ứng linh hoạt với biến động thương mại quốc tế.

3. Xuất khẩu dệt may và da giày

Dệt may và da giày là hai ngành xuất khẩu quan trọng của Việt Nam, đóng góp lớn vào kim ngạch thương mại toàn quốc. Nếu nhìn lại những năm qua, chúng ta sẽ thấy ngành này luôn nằm trong nhóm xuất khẩu chủ lực, với giá trị hàng chục tỷ USD mỗi năm. Vậy điều gì khiến ngành dệt may và da giày Việt Nam có vị thế như vậy trên thị trường quốc tế?

Thế mạnh của ngành dệt may và da giày Việt Nam

Sở dĩ dệt may và da giày Việt Nam có sức cạnh tranh lớn vì những yếu tố sau:

• Chi phí sản xuất cạnh tranh: Việt Nam có lực lượng lao động dồi dào, chi phí nhân công thấp hơn so với nhiều nước trong khu vực, giúp các doanh nghiệp tối ưu giá thành.
• Hệ thống nhà máy quy mô lớn: Ngành công nghiệp này đã phát triển mạnh với hàng nghìn nhà máy trên cả nước, đặc biệt tập trung ở các tỉnh như Bình Dương, Đồng Nai, Bắc Ninh, Hải Phòng...
• Thị trường xuất khẩu ổn định: Mỹ, EU, Nhật Bản và Hàn Quốc là những thị trường tiêu thụ chính của dệt may và da giày Việt Nam, với sức mua lớn và nhu cầu đa dạng.
• Hiệp định thương mại hỗ trợ: Các Hiệp định thương mại tự do (FTA) như EVFTA, CPTPP, RCEP... đã giúp hàng dệt may và da giày Việt Nam giảm thuế nhập khẩu khi vào thị trường lớn, tạo lợi thế cạnh tranh so với các nước khác.

Nhờ những lợi thế này, Việt Nam đã vươn lên trở thành một trong những quốc gia xuất khẩu dệt may và da giày hàng đầu thế giới.

Những thách thức cần vượt qua

Tuy vậy, ngành này cũng đang đối mặt với không ít thách thức:

• Phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu: Phần lớn nguyên liệu, nhất là vải và da thuộc, vẫn phải nhập khẩu từ Trung Quốc, Hàn Quốc, khiến chi phí sản xuất bị ảnh hưởng bởi biến động giá cả.
• Cạnh tranh gay gắt từ các nước khác: Bangladesh, Ấn Độ và Campuchia đang nổi lên là những đối thủ đáng gờm với chiến lược thu hút đầu tư mạnh mẽ và chi phí sản xuất thấp.
• Yêu cầu về xanh hóa sản xuất: Các thị trường lớn đang đưa ra quy định khắt khe hơn về lao động, môi trường và xuất xứ nguyên liệu. Doanh nghiệp Việt Nam nếu không chuyển đổi kịp sẽ gặp khó khăn khi xuất khẩu.

Xu hướng phát triển trong tương lai

Để giữ vững vị thế trên bản đồ xuất khẩu, các doanh nghiệp dệt may và da giày Việt Nam đang tập trung vào các xu hướng sau:

• Đầu tư vào sản xuất bền vững: Nhiều doanh nghiệp đã bắt đầu áp dụng công nghệ xanh như nhuộm không nước, sử dụng sợi tái chế và năng lượng sạch để đáp ứng tiêu chuẩn ESG.
• Mở rộng thị trường mới: Ngoài các thị trường truyền thống, doanh nghiệp đang hướng tới Trung Đông, Nga và châu Phi nhằm giảm rủi ro phụ thuộc.
• Chuyển hướng sang sản phẩm có giá trị cao: Thay vì chỉ gia công, Việt Nam đang phát triển các thương hiệu riêng và sản phẩm cao cấp để tăng giá trị xuất khẩu.

Với chiến lược đúng đắn, ngành dệt may và da giày Việt Nam có thể tiếp tục giữ vững vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

4. Xuất khẩu thủy sản - tiềm năng lớn của Việt Nam

Việt Nam là một trong những quốc gia xuất khẩu thủy sản hàng đầu thế giới, với các mặt hàng chủ lực như tôm, cá tra, cá ngừ và mực – bạch tuộc. Ngành thủy sản đóng góp đáng kể vào kim ngạch xuất khẩu, mang về hàng tỷ USD mỗi năm và giữ vững vị thế trên thị trường quốc tế.

Tiềm năng phát triển

Việt Nam sở hữu đường bờ biển dài, nguồn lợi thủy sản phong phú và hệ thống nuôi trồng hiện đại. Các doanh nghiệp trong nước không ngừng cải thiện quy trình sản xuất, đáp ứng tiêu chuẩn chất lượng khắt khe của các thị trường lớn như Mỹ, EU, Nhật Bản và Trung Quốc. Tôm và cá tra là hai mặt hàng xuất khẩu chủ lực, chiếm tỷ trọng lớn trong tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản.

Thách thức cần vượt qua

Dù có tiềm năng lớn, ngành thủy sản Việt Nam vẫn đối mặt với nhiều thách thức như biến đổi khí hậu, dịch bệnh, rào cản kỹ thuật và các quy định về xuất xứ hàng hóa. Việc đáp ứng tiêu chuẩn bền vững, truy xuất nguồn gốc là yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp duy trì vị thế trên thị trường quốc tế.

Với sự đầu tư mạnh mẽ và chiến lược phát triển hợp lý, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam tiếp tục là một trong các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững.

5. Nông sản xuất khẩu chủ lực của Việt Nam

Nhắc đến xuất khẩu Việt Nam, không thể bỏ qua các mặt hàng nông sản. Nhờ điều kiện tự nhiên thuận lợi, nền nông nghiệp nước ta sản xuất ra nhiều sản phẩm có chất lượng cao, đáp ứng tốt nhu cầu thị trường quốc tế. Trong đó, một số mặt hàng đóng vai trò chủ lực gồm gạo, cà phê, hạt điều, hồ tiêu, cao su và trái cây.

Gạo – "Hạt ngọc trời" của Việt Nam

Gạo Việt Nam từ lâu đã có mặt trên thị trường quốc tế, đặc biệt nổi tiếng với các giống gạo thơm như ST25, gạo Jasmine…

Việt Nam hiện là một trong ba nước xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới, bên cạnh Thái Lan và Ấn Độ. Các thị trường chính của gạo Việt bao gồm Trung Quốc, Philippines, Ghana và một số nước Trung Đông. Những năm gần đây, nhờ cải thiện chất lượng và tận dụng hiệp định thương mại, giá gạo xuất khẩu Việt Nam đã tăng cao, mang lại giá trị lớn cho ngành nông nghiệp.

Cà phê – "Vàng đen" từ Tây Nguyên

Việt Nam là quốc gia xuất khẩu cà phê lớn thứ hai thế giới, chỉ sau Brazil. Đặc biệt, sản phẩm chủ lực là cà phê Robusta, được chuộng bởi ngành công nghiệp chế biến cà phê hòa tan. Các thị trường lớn của cà phê Việt Nam gồm châu Âu, Mỹ và Nhật Bản. Gần đây, cà phê đặc sản Arabica từ Đà Lạt, Sơn La cũng dần khẳng định chỗ đứng trên thị trường quốc tế.

Hạt điều – Thế mạnh ổn định của Việt Nam

Hạt điều Việt Nam có chất lượng cao, chiếm hơn 50% tổng sản lượng xuất khẩu toàn cầu. Mỹ, châu Âu và Trung Quốc là những thị trường lớn nhất. Tuy nhiên, ngành này đối diện thách thức về giá nguyên liệu và nhu cầu gia tăng chế biến sâu để nâng giá trị sản phẩm.

Hồ tiêu – Gia vị không thể thiếu

Việt Nam hiện chiếm hơn 40% sản lượng hồ tiêu thế giới. Sản phẩm được xuất khẩu đi hơn 100 quốc gia, trong đó Mỹ, Ấn Độ và châu Âu là thị trường chính. Tuy nhiên, giá tiêu thường có biến động mạnh do cung vượt cầu, đòi hỏi cần chiến lược kiểm soát sản lượng tốt hơn trong tương lai.

Cao su – Nguyên liệu quan trọng cho công nghiệp

Xuất khẩu cao su mang lại nguồn thu đáng kể, chủ yếu phục vụ ngành sản xuất lốp xe, găng tay y tế. Trung Quốc là thị trường nhập khẩu cao su lớn nhất của Việt Nam.

Trái cây – Tiềm năng vươn xa

Xuất khẩu trái cây đang có cơ hội tăng trưởng mạnh nhờ thị trường ngày càng rộng mở, đặc biệt là Trung Quốc, Mỹ, Nhật Bản. Các sản phẩm như xoài, nhãn, thanh long… ngày càng đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế, tạo lợi thế cạnh tranh lớn.

Nông sản Việt Nam có vị thế vững chắc trong thương mại quốc tế. Tuy nhiên, để duy trì và mở rộng thị trường, ngành này cần chú trọng hơn vào cải thiện chất lượng, chế biến sâu và tận dụng các hiệp định thương mại tự do nhằm nâng cao giá trị sản phẩm.

Lời kết

Việt Nam đang khẳng định vị thế của mình trên bản đồ thương mại thế giới với nhiều mặt hàng xuất khẩu chủ lực. Từ nông sản như cà phê, gạo, hạt điều, đến các sản phẩm công nghiệp chế biến như thép, nhựa, cao su - tất cả đều góp phần quan trọng vào tăng trưởng kinh tế. Không dừng lại ở đó, dệt may, da giày và linh kiện điện tử cũng là những ngành mũi nhọn, mang lại giá trị xuất khẩu lớn.

Với sự đa dạng của các mặt hàng xuất khẩu chủ lực Việt Nam, nền kinh tế ngày càng phát triển và hội nhập sâu rộng hơn. Tuy nhiên, để duy trì và mở rộng thị trường, doanh nghiệp Việt cần nâng cao chất lượng sản phẩm, đảm bảo nguồn cung ổn định và tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế. Sự cải thiện này không chỉ giúp tăng trưởng xuất khẩu mà còn nâng cao vị thế của Việt Nam trên thị trường toàn cầu.

 

---