Cảng nước sâu là gì? Vai trò và tiềm năng thế nào tại Việt Nam?

Trong ngành logistics và vận tải biển, cảng nước sâu đã trở thành yếu tố chiến lược quan trọng, giúp thúc đẩy giao thương quốc tế. Với sự phát triển mạnh mẽ của hệ thống cảng nước sâu, Việt Nam đang dần khẳng định vị thế là điểm trung chuyển hàng hóa lớn trong khu vực và thế giới. 

Vậy cảng nước sâu là gì? Vai trò của nó trong kinh tế và logistics ra sao? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về chủ đề này.

Cảng nước sâu là gì?

Cảng nước sâu được xây dựng để đảm nhiệm vai trò quan trọng:

• Giảm chi phí vận chuyển: Nhờ khả năng tiếp nhận tàu lớn, cảng nước sâu giúp giảm đáng kể chi phí vận chuyển trên mỗi đơn vị hàng hóa.
• Kết nối tuyến hàng hải quốc tế: Là đầu mối quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu, cảng nước sâu tạo điều kiện thuận lợi để hàng hóa Việt Nam đến với các thị trường lớn.

Đặc điểm của cảng nước sâu

1. Độ sâu luồng lạch: Các cảng nước sâu có độ sâu tối thiểu từ 12m đến hơn 20m, phù hợp với yêu cầu của tàu có trọng tải lớn như tàu container cỡ lớn hoặc tàu chở dầu.
2. Cơ sở hạ tầng hiện đại:Bến cảng được xây dựng kiên cố, có chiều dài lớn và khả năng chịu tải cao.Trang bị hệ thống cẩu, bốc xếp tự động và thiết bị xử lý hàng hóa tiên tiến.
3. Vị trí chiến lược:Nằm gần các tuyến hàng hải quốc tế, giảm thời gian và chi phí vận chuyển.Thuận lợi kết nối với các khu công nghiệp, trung tâm sản xuất lớn.
4. Khả năng tiếp nhận tàu lớn: Cảng nước sâu được thiết kế để tiếp nhận các tàu có sức chở từ hàng chục nghìn đến hàng trăm nghìn tấn, giúp tăng hiệu quả khai thác vận tải.

Ví dụ các cảng nước sâu lớn trên thế giới hội tụ được những đặc điểm kể trên có thể kể tới các cảng container như dưới đây:

• Cảng Thượng Hải (Trung Quốc): Tọa lạc tại trung tâm kinh tế của Trung Quốc, độ sâu luồng lạch 15-20m, tiếp nhận tàu container cỡ lớn với sức chở hơn 20.000 TEU.
• Cảng Singapore (Singapore): Nằm tại giao điểm của các tuyến hàng hải châu Á và quốc tế, độ sâu luồng lạch 16m, có khả năng tiếp nhận các tàu container siêu lớn.
• Cảng Rotterdam (Hà Lan): Nằm ở cửa ngõ của châu Âu, độ sâu luồng lạch 24m, có thể tiếp nhận tàu container siêu lớn (ULCV) với sức chở trên 20.000 TEU.
• Cảng Los Angeles (Mỹ): Vị trí chiến lược tại bờ Tây Hoa Kỳ, gần các tuyến hàng hải châu Á, độ sâu luồng lạch 16m, tiếp nhận tàu container lớn với sức chở trên 18.000 TEU.
• Cảng Jebel Ali (Dubai, UAE): Trung tâm vận tải của Trung Đông, độ sâu luồng lạch 17m, phục vụ các tàu container siêu lớn với sức chở hơn 19.000 TEU.
• Cảng Busan (Hàn Quốc): Vị trí chiến lược tại Đông Bắc Á, độ sâu luồng lạch 15-17m, tiếp nhận các tàu container lớn với sức chở hơn 22.000 TEU.

Các cảng nước sâu tại Việt Nam

Cảng Cái Mép - Thị Vải

Ngành công nghiệp cảng biển Việt Nam phát triển sau nhiều năm so với thế giới và hệ thống các cảng đa phần là các cảng nhỏ, năng lực còn hạn chế. Tuy vậy, những năm gần đây, Việt Nam cũng đã và đang xây dựng được những cảng biển nước sâu mang tầm khu vực, và đang tiến dần đến tiêu chuẩn của quốc tế.

Dưới đây là 3 ví dụ về cảng nước sâu tại Việt Nam:

Cảng Cái Mép - Thị Vải (Bà Rịa - Vũng Tàu)

Cảng Cái Mép - Thị Vải là một trong những cảng nước sâu lớn nhất Đông Nam Á, có khả năng tiếp nhận tàu trọng tải lên đến 214.000 DWT. Đây là cửa ngõ xuất nhập khẩu chính của khu vực phía Nam, kết nối trực tiếp với các thị trường lớn như Mỹ và châu Âu.

Cảng Lạch Huyện (Hải Phòng)

Là cảng nước sâu hiện đại nhất khu vực miền Bắc, cảng Lạch Huyện có vai trò quan trọng trong việc trung chuyển hàng hóa giữa Việt Nam và các quốc gia khác. Cảng được thiết kế để tiếp nhận tàu có trọng tải lên đến 100.000 DWT.

Cảng Cần Giờ (Tp. HCM)

Đây là dự án siêu cảng nước sâu tại TP.HCM, được thiết kế để tiếp nhận tàu trọng tải lên đến 250.000 DWT. Dự kiến khởi công vào năm 2025, khi đi vào hoạt động sẽ trở thành cảng trung chuyển của khu vực, thúc đẩy xuất nhập khẩu và kết nối Việt Nam với chuỗi cung ứng toàn cầu.

Lợi ích và thách thức của cảng nước sâu với nền kinh tế

Việc xây dựng và khai thác hiệu quả các cảng nước sâu sẽ đem lại lợi ích to lớn cho quốc gia:

• Thúc đẩy xuất khẩu: Các cảng nước sâu giúp hàng hóa Việt Nam dễ dàng tiếp cận các thị trường quốc tế, giảm chi phí vận chuyển và thời gian giao hàng.
• Tăng sức cạnh tranh: Nhờ sự tối ưu trong vận tải biển, hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam có chi phí cạnh tranh hơn so với các quốc gia trong khu vực.
• Thu hút đầu tư nước ngoài: Sự hiện diện của các cảng nước sâu hiện đại là một trong những yếu tố thu hút các doanh nghiệp đa quốc gia đầu tư vào Việt Nam, đặc biệt là các khu công nghiệp lớn.

Tuy vậy, việc giải bài toán này cũng đặt ra rất nhiều thách thức lớn, chẳng hạn có thể kể ra những thách thức trong phát triển cảng nước sâu tại Việt Nam:

• Chi phí đầu tư lớn: Việc xây dựng và duy trì hoạt động của cảng nước sâu đòi hỏi nguồn vốn rất lớn, đặc biệt là đầu tư vào cơ sở hạ tầng và công nghệ.
• Hạ tầng kết nối chưa đồng bộ: Một số cảng nước sâu gặp khó khăn trong việc kết nối với hệ thống giao thông nội địa, dẫn đến chi phí vận chuyển tăng cao.
• Cạnh tranh khu vực: Việt Nam phải đối mặt với sự cạnh tranh từ các cảng nước sâu lớn trong khu vực Đông Nam Á như Singapore và Malaysia.

Trên cơ sở những lợi ích và khó khăn mà thực tế đặt ra như đã nêu ở trên, điều cần thiết là sự nhận thức và nắm bắt xu thế kịp thời.

Xu hướng phát triển cảng nước sâu tại Việt Nam

• Tăng cường liên kết quốc tế: Mở rộng quan hệ hợp tác với các cảng lớn trên thế giới để trở thành trung tâm trung chuyển khu vực.
• Ứng dụng công nghệ hiện đại: Tăng cường tự động hóa và sử dụng công nghệ thông minh trong vận hành, giúp nâng cao năng lực khai thác cảng.
• Đầu tư bền vững: Kết hợp phát triển cảng nước sâu với các dự án bảo vệ môi trường biển và phát triển năng lượng tái tạo.

Lời kết

Cảng nước sâu đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao vị thế của Việt Nam trên bản đồ logistics quốc tế. Với tiềm năng và chiến lược phát triển đúng đắn, các cảng nước sâu tại Việt Nam không chỉ góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế mà còn giúp Việt Nam trở thành mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Việc đầu tư và khai thác hiệu quả cảng nước sâu sẽ là chìa khóa để Việt Nam tiếp tục vươn xa trên thị trường quốc tế.