Giấy chứng nhận kiểm dịch động vật là gì? Điều kiện và thủ tục xin cấp Veterinary Certificate?

Bạn đang thắc mắc về giấy chứng nhận kiểm dịch động vật và các quy định liên quan?

Nếu doanh nghiệp của bạn hoạt động trong lĩnh vực nhập khẩu, xuất khẩu hoặc vận chuyển sản phẩm động vật, đây là một loại chứng từ hàng hoá quan trọng không thể thiếu. Việc hiểu rõ về giấy chứng nhận kiểm dịch giúp bạn đảm bảo hàng hóa đủ điều kiện lưu thông, tránh vi phạm quy định kiểm dịch và hạn chế rủi ro bị tạm giữ hàng hóa tại cửa khẩu.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết về giấy chứng nhận kiểm dịch động vật: từ khái niệm, các trường hợp cần cấp giấy, đến quy trình thủ tục và thời gian, chi phí liên quan. Nếu bạn là người mới bắt đầu, đừng lo — tôi sẽ giải thích theo cách dễ hiểu và có thể ứng dụng ngay vào thực tế.

Giấy chứng nhận kiểm dịch động vật là gì?

Chứng nhận này là một phần quan trọng trong chuỗi cung ứng liên quan đến sản phẩm động vật, đặc biệt khi hàng hóa đi qua biên giới hoặc từ vùng có nguy cơ dịch bệnh. Nếu bạn là đơn vị nhập khẩu thịt bò đông lạnh, doanh nghiệp sản xuất sữa, hay đơn giản là vận chuyển gia cầm giữa các tỉnh, giấy chứng nhận kiểm dịch sẽ là điều kiện bắt buộc để hoạt động thuận lợi.

Các loại giấy chứng nhận kiểm dịch động vật

Tùy theo mục đích và phạm vi kiểm dịch, giấy chứng nhận kiểm dịch động vật có thể được phân thành một số loại chính:

• Giấy chứng nhận kiểm dịch vận chuyển nội địa: Dùng khi vận chuyển động vật sống hoặc sản phẩm từ động vật ra khỏi địa bàn cấp tỉnh.
• Giấy chứng nhận kiểm dịch xuất khẩu: Dành cho động vật hoặc sản phẩm động vật xuất khẩu, xác nhận hàng hóa đáp ứng tiêu chuẩn của nước nhập khẩu.
• Giấy chứng nhận kiểm dịch nhập khẩu: Khi đưa động vật hoặc sản phẩm động vật từ nước ngoài vào Việt Nam, bắt buộc phải có giấy chứng nhận do cơ quan thú y của nước xuất khẩu cấp và được phía Việt Nam công nhận.

Ai cấp giấy chứng nhận kiểm dịch động vật?

Ở Việt Nam, giấy chứng nhận này được cấp bởi Cục Thú y (Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn) hoặc các chi cục thú y tại địa phương. Các trạm kiểm dịch động vật tại cửa khẩu, sân bay, cảng biển cũng có thẩm quyền kiểm tra và cấp giấy khi cần thiết, tùy theo từng loại hàng hóa.

Hiệu lực của giấy chứng nhận kiểm dịch động vật?

Thông thường, hiệu lực của giấy chứng nhận kiểm dịch động vật sẽ phụ thuộc vào từng loại động vật hay sản phẩm cụ thể:

• Với động vật sống, giấy chứng nhận có thời hạn ngắn hơn (thường không quá 7-15 ngày tùy trường hợp), do nguy cơ lây nhiễm dịch bệnh cao.
• Với sản phẩm từ động vật (thịt, sữa, trứng... đã qua kiểm tra vệ sinh thú y), giấy chứng nhận có thể có giá trị dài hơn, tùy quy định từng nước và từng loại sản phẩm.

Giấy chứng nhận kiểm dịch động vật không chỉ là một yêu cầu pháp lý, mà còn giúp giảm thiểu rủi ro về kiểm soát dịch bệnh và đảm bảo hoạt động kinh doanh xuyên biên giới thuận lợi hơn. Trong phần tiếp theo, chúng ta sẽ tìm hiểu những trường hợp cụ thể khi nào cần xin giấy chứng nhận này.

Nội dung của Giấy kiểm dịch động vật

Giấy chứng nhận này thường ghi rõ thông tin về:

• Loại động vật/sản phẩm động vật
• Nguồn gốc xuất xứ
• Kết quả kiểm dịch
• Thời gian hiệu lực của giấy chứng nhận

Bạn có thể xem chi tiết trong hình dưới đây.

Giấy kiểm dịch động vật NK (nguồn: huysanphuocthangnt.com.vn)

Những trường hợp cần cấp giấy chứng nhận kiểm dịch động vật

Nhiều doanh nghiệp khi nhập khẩu hoặc vận chuyển động vật, sản phẩm động vật thường đặt câu hỏi: "Khi nào cần phải xin giấy chứng nhận kiểm dịch động vật?" Nếu bạn cũng đang thắc mắc điều này, thì đây là phần dành cho bạn.

Trước hết, giấy chứng nhận kiểm dịch động vật là một loại chứng từ được cơ quan thú y cấp nhằm xác nhận rằng động vật sống hoặc sản phẩm có nguồn gốc từ động vật đã được kiểm dịch và đáp ứng các yêu cầu an toàn vệ sinh dịch tễ. Việc cấp chứng nhận này không phải lúc nào cũng cần, mà chỉ áp dụng trong một số trường hợp nhất định.

Vậy, khi nào cần phải có giấy chứng nhận kiểm dịch động vật?

1. Khi nhập khẩu, xuất khẩu động vật và sản phẩm động vật

Nếu công ty bạn đang có ý định nhập khẩu thịt bò đông lạnh từ Úc hay xuất khẩu lông vũ sang châu Âu, thì chắc chắn cần phải làm thủ tục kiểm dịch. Đây là yêu cầu bắt buộc để đảm bảo hàng hóa không mang mầm bệnh, đồng thời đáp ứng các tiêu chuẩn kiểm dịch của nước nhập khẩu hoặc xuất khẩu.

Không chỉ các sản phẩm tươi sống, mà ngay cả những mặt hàng qua chế biến như xúc xích, pate, sữa... cũng có thể phải xin giấy kiểm dịch, tùy theo yêu cầu của thị trường. Ví dụ, một số nước như Nhật Bản hay Hàn Quốc có quy trình kiểm dịch rất khắt khe, đòi hỏi giấy chứng nhận từ cơ quan thẩm quyền của Việt Nam trước khi thông quan hàng hóa.

2. Vận chuyển động vật, sản phẩm động vật trong nước

Bạn có thể nghĩ rằng chỉ xuất nhập khẩu mới cần kiểm dịch, nhưng thực tế, ngay cả việc vận chuyển trong nội địa cũng có quy định riêng. Cụ thể:

• Nếu bạn đang vận chuyển gia súc, gia cầm sống từ một tỉnh này sang tỉnh khác, đặc biệt là qua những vùng có nguy cơ dịch bệnh cao, thì bắt buộc phải có giấy chứng nhận kiểm dịch.
• Các sản phẩm có nguồn gốc từ động vật như thịt tươi, trứng, sữa chưa qua xử lý nhiệt khi di chuyển giữa các địa phương cũng có thể cần giấy chứng nhận tùy theo quy định của cơ quan thú y từng vùng.

Ví dụ, nếu bạn vận chuyển heo sống từ Đồng Nai về TP.HCM để tiêu thụ, thì chắc chắn phải có chứng nhận kiểm dịch từ Chi cục Thú y Đồng Nai trước khi bốc hàng lên xe.

3. Lưu trữ và tiêu thụ thực phẩm có nguồn gốc động vật

Trong một số trường hợp, ngay cả các cơ sở chế biến thực phẩm, siêu thị, nhà hàng cũng cần có giấy chứng nhận kiểm dịch đối với nguồn nguyên liệu đầu vào. Điều này đảm bảo rằng thịt, cá, trứng, sữa hoặc các sản phẩm động vật khác mà doanh nghiệp sử dụng đã qua kiểm dịch và đáp ứng tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm.

4. Trong trường hợp bùng phát dịch bệnh

Khi có dịch bệnh liên quan đến động vật như dịch tả lợn châu Phi, cúm gia cầm, lở mồm long móng, chính quyền địa phương sẽ áp dụng quy định kiểm dịch nghiêm ngặt hơn. Lúc này, việc vận chuyển động vật hoặc sản phẩm động vật ra khỏi vùng dịch bắt buộc phải có giấy chứng nhận kiểm dịch động vật, nhằm kiểm soát sự lây lan của dịch bệnh.

Trên đây là những trường hợp phổ biến mà doanh nghiệp cần chú ý, để tránh vi phạm quy định về kiểm dịch động vật. Nếu hàng hóa của bạn thuộc một trong những danh mục này, hãy đảm bảo thực hiện đầy đủ thủ tục kiểm dịch trước khi vận chuyển, xuất nhập khẩu hoặc phân phối ra thị trường.

Thủ tục cấp giấy chứng nhận kiểm dịch động vật (Veterinary Certificate)

Tham khảo quy định:

• Thông tư 25/2016/TT-BNNPTNT
• Văn bản hợp nhất 07/VBHN-BNNPTNT ngày ngày 04 tháng 10 năm 2022 của Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn
• Thông tư số 09/2022/TT-BNNPTNT
• Thông tư số 04/2024/TT-BNNPTNT

Khi nhập khẩu hoặc xuất khẩu động vật và các sản phẩm liên quan, bạn cần thực hiện thủ tục kiểm dịch để đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật và bảo vệ sức khỏe con người cũng như môi trường. Nhưng thủ tục này cần làm như thế nào? Liệu có quá phức tạp hay không?

Thực tế, nếu nắm rõ quy trình, bạn sẽ thấy mọi thứ có hệ thống và có thể thực hiện không quá phức tạp. Dưới đây là các bước cụ thể để xin cấp giấy chứng nhận kiểm dịch động vật nhập khẩu.

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ

Trước tiên, doanh nghiệp hoặc cá nhân cần chuẩn bị một bộ hồ sơ đầy đủ, bao gồm:

• Đơn đề nghị cấp giấy chứng nhận kiểm dịch động vật theo mẫu của cơ quan quản lý (thường là Cục Thú y).
• Giấy tờ liên quan đến nguồn gốc động vật hoặc sản phẩm động vật, chẳng hạn như hợp đồng nhập khẩu, hóa đơn thương mại.
• Chứng nhận kiểm dịch của nước xuất khẩu (đối với hàng nhập khẩu).

Tùy vào từng loại động vật và quy định của từng quốc gia, hồ sơ có thể có yêu cầu bổ sung. Để tránh thiếu sót, bạn nên tham vấn trước với cơ quan cấp phép hoặc đơn vị dịch vụ logistics có kinh nghiệm.

Bước 2: Nộp hồ sơ và đăng ký kiểm tra

Sau khi chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, bạn tiến hành nộp lên cơ quan thú y có thẩm quyền. Bạn có thể chọn nộp trực tuyến qua Cổng thông tin một cửa quốc gia, hoặc nộp qua dịch vụ bưu chính, hoặc gửi qua thư điện tử, fax sau đó gửi bản chính hoặc gửi trực tiếp.

Khi nộp hồ sơ, bạn cũng cần đăng ký thời gian và địa điểm thực hiện kiểm tra thực tế. Việc này giúp cơ quan thú y bố trí cán bộ kiểm dịch tới kiểm tra trực tiếp động vật hoặc sản phẩm động vật.

Bước 3: Kiểm tra thực tế

Đây là bước quan trọng trong quá trình cấp giấy chứng nhận. Cán bộ thú y sẽ kiểm tra:

• Tình trạng sức khỏe của động vật nhằm phát hiện dấu hiệu bệnh truyền nhiễm.
• Điều kiện bảo quản, vận chuyển đối với sản phẩm động vật như thịt, sữa, trứng, mật ong…
• Môi trường cách ly và kiểm dịch (nếu có yêu cầu) trước khi động vật được đưa vào sản xuất hoặc tiêu thụ.

Nếu kiểm tra đạt yêu cầu, cơ quan thú y sẽ đồng ý cấp giấy chứng nhận kiểm dịch. Trường hợp không đạt, doanh nghiệp có thể phải thực hiện các biện pháp xử lý như cách ly, tiêu hủy hoặc khắc phục các vi phạm trước khi xin kiểm tra lại.

Bước 4: Cấp giấy chứng nhận kiểm dịch

Sau khi kiểm tra đạt yêu cầu, cơ quan thú y sẽ cấp Giấy chứng nhận kiểm dịch động vật. Tài liệu này là căn cứ pháp lý để hàng hóa thông quan (nếu xuất khẩu) hoặc được đưa vào thị trường tiêu thụ nội địa (nếu nhập khẩu).

Thủ tục cấp giấy chứng nhận kiểm dịch động vật không quá phức tạp nếu bạn nắm rõ các bước trên và chuẩn bị đầy đủ hồ sơ ngay từ đầu.

Thời gian và chi phí cấp giấy chứng nhận kiểm dịch động vật

Vậy, mất bao lâu để có được giấy chứng nhận kiểm dịch động vật? Và chi phí là bao nhiêu? Đây chắc chắn là hai câu hỏi mà bất kỳ ai có nhu cầu xin giấy chứng nhận kiểm dịch đều quan tâm. Hãy cùng tìm hiểu nhé.

Thời gian cấp giấy chứng nhận kiểm dịch động vật

Thông thường, thời gian cấp giấy chứng nhận kiểm dịch động vật sẽ phụ thuộc vào loại hình kiểm dịch (xuất khẩu, nhập khẩu, vận chuyển nội địa) và địa phương nơi kiểm dịch. Tuy nhiên, theo quy định chung, thời gian cấp giấy thường diễn ra như sau:

• Với động vật, sản phẩm động vật nhập khẩu: Nếu hồ sơ hợp lệ và việc kiểm tra không có vấn đề gì, giấy chứng nhận kiểm dịch sẽ được cấp trong vòng 1-3 ngày làm việc kể từ khi kiểm dịch hoàn tất.
• Với động vật, sản phẩm động vật xuất khẩu: Thời gian có thể dao động từ 1-5 ngày làm việc, tùy thuộc vào quy trình kiểm dịch thực tế và yêu cầu của nước nhập khẩu.
• Với động vật, sản phẩm động vật vận chuyển trong nước: Nếu tất cả giấy tờ hợp lệ, quá trình kiểm dịch hoàn thành nhanh chóng, thì có thể được cấp trong 1-2 ngày làm việc.

Lưu ý: Trường hợp hàng hóa vi phạm tiêu chuẩn kiểm dịch (như có dấu hiệu bệnh, chưa đảm bảo vệ sinh an toàn) thì thời gian cấp giấy có thể kéo dài do cần thực hiện các biện pháp xử lý bổ sung.

Ngoài ra, một số yếu tố khác cũng có thể ảnh hưởng đến thời gian xét duyệt, như:

• Mùa cao điểm xuất nhập khẩu, khi lượng hồ sơ lớn có thể dẫn đến chậm trễ.
• Quy trình kiểm tra thực tế tại hiện trường có phát sinh vấn đề cần xử lý thêm.
• Những yêu cầu kiểm tra đặc biệt theo quy định của nước nhập khẩu.

Vậy nên, để tránh tình trạng chậm trễ, bạn nên chủ động chuẩn bị hồ sơ đầy đủ và làm thủ tục sớm nhất có thể.

Chi phí cấp giấy chứng nhận kiểm dịch động vật

Chi phí xin giấy chứng nhận kiểm dịch động vật sẽ không cố định mà còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm:

• Loại hàng hóa kiểm dịch: Kiểm dịch động vật sống thường tốn kém hơn so với sản phẩm động vật (thịt, sữa, trứng…).
• Số lượng, khối lượng hàng hóa: Càng nhiều thì chi phí kiểm dịch càng cao.
• Địa điểm kiểm dịch: Một số địa phương có thể có mức phí chênh lệch do chi phí nhân công, thiết bị kiểm dịch…
• Các xét nghiệm bổ sung (nếu có): Trường hợp hàng hóa cần xét nghiệm vi sinh, kiểm tra bệnh lý thì có thể phát sinh thêm chi phí.

Theo quy định hiện hành (Thông tư số 101/2020/TT-BTC), phí kiểm dịch bao gồm:

• Phí kiểm tra thực tế hàng hóa: Dao động từ 100.000 - 300.000 VNĐ/lô hàng tùy số lượng.
• Phí cấp giấy chứng nhận: Khoảng 30.000 - 50.000 VNĐ/giấy.
• Phí xét nghiệm (nếu có): Có thể từ 150.000 - 500.000 VNĐ/tùy loại sản phẩm và phương pháp xét nghiệm.

Như vậy, tổng chi phí có thể dao động từ vài trăm nghìn cho đến vài triệu đồng tùy vào quy mô lô hàng và yêu cầu kiểm dịch cụ thể.

Để tiết kiệm thời gian và chi phí, bạn nên tham vấn trước với cơ quan kiểm dịch hoặc đơn vị dịch vụ trước khi làm thủ tục, tránh những phát sinh không cần thiết.

Sau khi hiểu rõ về thời gian và chi phí, bước tiếp theo bạn cần nắm là cách thực hiện thủ tục xin giấy chứng nhận kiểm dịch động vật đúng quy định.

Lời kết

Giấy chứng nhận kiểm dịch động vật là một tài liệu quan trọng trong hoạt động xuất nhập khẩu và vận chuyển động vật, sản phẩm từ động vật. Việc nắm rõ các trường hợp cần cấp chứng nhận giúp doanh nghiệp chủ động chuẩn bị hồ sơ, tránh các rủi ro về pháp lý trong quá trình kinh doanh.

Thủ tục xin cấp giấy khá rõ ràng, nhưng yêu cầu thực hiện đúng quy trình và nộp đầy đủ các giấy tờ cần thiết theo quy định. Thời gian và chi phí cấp cũng có sự khác biệt tùy vào từng loại hàng hóa và địa điểm đăng ký kiểm dịch.

Dù là doanh nghiệp xuất khẩu hay nhập khẩu sản phẩm từ động vật, việc tìm hiểu kỹ về giấy chứng nhận kiểm dịch động vật sẽ giúp bạn đảm bảo hàng hóa lưu thông thuận lợi, tuân thủ đúng quy định của cơ quan chức năng.