OEM là gì? Và vai trò trong logistics hiện nay

Khi bạn cầm trên tay một chiếc điện thoại mang thương hiệu nổi tiếng, có bao giờ bạn thắc mắc ai thực sự sản xuất ra nó không? Đó chính là lúc khái niệm OEM xuất hiện. Vậy OEM là gì?

Đây là mô hình sản xuất theo thiết kế hoặc yêu cầu từ một thương hiệu khác.

OEM có gì đặc biệt? Và nó khác gì so với ODM hay OBM? Trong bài viết này, tôi sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về khái niệm OEM, sự khác biệt với các mô hình sản xuất khác, cũng như lợi ích và thách thức khi áp dụng OEM.

Khái niệm và đặc điểm của OEM

OEM là gì?

Điều này có nghĩa là, công ty OEM không sở hữu thương hiệu trên sản phẩm của họ. Họ chỉ đóng vai trò là đơn vị gia công, đảm bảo quy trình sản xuất đạt tiêu chuẩn, nhưng không tham gia vào khâu tiếp thị hay xây dựng thương hiệu.

Ví dụ, nhiều thương hiệu điện thoại lớn như Apple hay Samsung không tự sản xuất toàn bộ linh kiện, mà đặt hàng các OEM để gia công chip, màn hình, pin… Đối tác OEM có thể là Foxconn, TSMC hoặc BOE. Sau đó, Apple hoặc Samsung sẽ lắp ráp, kiểm soát chất lượng và bán sản phẩm dưới thương hiệu của mình.

Nhiều nhà máy Foxconn tại Việt Nam sản xuất sản phẩm của Apple chính là theo hình thức này.

Đặc điểm của mô hình OEM là gì?

OEM không chỉ xuất hiện trong ngành công nghệ mà còn rất phổ biến trong các lĩnh vực như thời trang, ô tô, mỹ phẩm, thực phẩm… Dưới đây là một số đặc điểm chính của mô hình này:

• Sản xuất theo đơn đặt hàng: OEM làm theo yêu cầu từ các thương hiệu, không tự phát triển sản phẩm riêng.
• Không sở hữu thương hiệu: Sản phẩm do OEM sản xuất nhưng mang thương hiệu của công ty đặt hàng.
• Tập trung vào năng lực sản xuất: Các OEM thường đầu tư mạnh vào công nghệ sản xuất, quy trình kiểm soát chất lượng và hiệu suất sản xuất để đáp ứng khách hàng.
• Hợp đồng dài hạn & quy mô lớn: Hợp đồng OEM thường có giá trị lớn và kéo dài, giúp tối ưu chi phí nhưng cũng đòi hỏi sự cam kết về chất lượng và sản lượng.
• Ứng dụng rộng rãi: Không chỉ trong công nghệ, OEM còn phổ biến trong sản xuất quần áo, thực phẩm chức năng, sản phẩm gia dụng…

Nhờ mô hình OEM, nhiều thương hiệu có thể mở rộng sản phẩm mà không mất chi phí xây dựng nhà máy, trong khi các nhà sản xuất OEM có nguồn thu ổn định mà không cần đầu tư mạnh vào hoạt động bán hàng hay tiếp thị. Đây chính là lý do khiến OEM ngày càng được ưa chuộng trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Vậy mô hình này khác gì so với ODM và OBM? Câu trả lời sẽ có trong phần tiếp theo…

Sự khác biệt giữa OEM, ODM và OBM

Bạn nghe nhiều về OEM rồi, nhưng còn ODM, OBM thì sao?

Ba mô hình này có vẻ giống nhau, nhưng thực tế lại khác biệt đáng kể. Nếu bạn là doanh nghiệp muốn sản xuất hoặc nhập khẩu hàng hóa, việc hiểu rõ sự khác nhau giữa OEM, ODM và OBM sẽ giúp bạn có chiến lược kinh doanh phù hợp hơn.

OEM (Original Equipment Manufacturer) – Nhà sản xuất thiết bị gốc

OEM là mô hình trong đó một công ty sản xuất hàng hóa theo thiết kế và thông số kỹ thuật do đối tác đặt hàng cung cấp, nhưng không trực tiếp phân phối sản phẩm dưới thương hiệu của mình.

Chẳng hạn, nếu bạn muốn bán tai nghe với thương hiệu riêng của mình, bạn có thể đặt một nhà máy OEM sản xuất theo yêu cầu. Bạn cung cấp thiết kế, họ lo sản xuất, còn thương hiệu trên sản phẩm là của bạn. Đây là lý do OEM rất phổ biến với các công ty muốn có sản phẩm mang tên mình mà không cần bỏ vốn đầu tư nhà máy.

ODM (Original Design Manufacturer) – Nhà sản xuất thiết kế gốc

ODM là mô hình mà công ty sản xuất không chỉ gia công sản phẩm mà còn tự thiết kế, nghiên cứu phát triển (R&D) và cung cấp giải pháp sản xuất trọn gói.

Điểm khác biệt lớn nhất so với OEM là gì? Ở đây, nhà máy không chỉ làm theo đơn đặt hàng mà còn có sẵn mẫu thiết kế, giúp giảm bớt khâu nghiên cứu sản phẩm cho đối tác. Nếu bạn là một startup muốn bán laptop nhưng không có đội ngũ kỹ sư thiết kế, bạn có thể tìm một công ty ODM chuyên về phần cứng máy tính, chọn một mẫu sẵn có, tweak lại chút ít (màu sắc, logo...) và bán dưới thương hiệu riêng.

OBM (Original Brand Manufacturer) – Nhà sản xuất thương hiệu gốc

OBM là mô hình trong đó công ty vừa thiết kế, sản xuất, vừa chịu trách nhiệm phân phối và marketing sản phẩm dưới thương hiệu riêng.

Apple chính là một ví dụ điển hình. Họ thiết kế, sở hữu thương hiệu, kiểm soát toàn bộ chuỗi giá trị, mặc dù vẫn thuê Foxconn (vai trò là một OEM) sản xuất iPhone. Nhưng thực tế, Apple không đơn thuần chỉ đặt hàng sản xuất mà còn làm chủ công nghệ, R&D, chiến lược thương hiệu và phân phối – chính là OBM.

OEM, ODM, OBM – Chọn mô hình nào phù hợp?

• Bạn muốn có sản phẩm thương hiệu riêng mà không cần nhà máy? Chọn OEM.
• Bạn muốn có sẵn mẫu thiết kế, chỉ cần điều chỉnh một chút và gắn thương hiệu? Chọn ODM.
• Bạn có đủ năng lực nghiên cứu, sản xuất, marketing và phân phối? Hãy tiến tới OBM.

Mỗi mô hình có ưu, nhược điểm riêng và phù hợp với từng chiến lược kinh doanh. Nhưng dù chọn hướng nào, hiểu rõ sự khác biệt sẽ giúp bạn đưa ra quyết định sáng suốt và tối ưu chi phí!

Lợi ích và thách thức của mô hình OEM

Mô hình OEM (Original Equipment Manufacturer) mang lại nhiều lợi ích hấp dẫn cho cả nhà sản xuất và các thương hiệu hợp tác. Tuy nhiên, đi kèm với đó cũng là những thách thức đáng kể mà doanh nghiệp cần cân nhắc trước khi áp dụng.

Lợi ích của mô hình OEM là gì?

• Tiết kiệm chi phí sản xuất: Một trong những ưu điểm lớn nhất của OEM là giúp doanh nghiệp giảm đáng kể chi phí đầu tư vào nhà máy, dây chuyền sản xuất và công nghệ. Thay vì phải tự thiết kế và sản xuất từ đầu, doanh nghiệp có thể tận dụng năng lực sẵn có của nhà sản xuất OEM.
• Tập trung vào xây dựng thương hiệu và phân phối: Khi hợp tác với một nhà sản xuất OEM, doanh nghiệp có thể dành nhiều nguồn lực hơn cho nghiên cứu thị trường, marketing và mở rộng hệ thống phân phối. Điều này đặc biệt quan trọng với các công ty khởi nghiệp hoặc thương hiệu muốn nhanh chóng ra mắt sản phẩm mà không mất nhiều thời gian xây dựng cơ sở sản xuất riêng.
• Khả năng đa dạng hóa sản phẩm nhanh chóng: Nhờ vào OEM, doanh nghiệp có thể phát triển nhiều dòng sản phẩm khác nhau mà không cần đầu tư lớn vào sản xuất và nghiên cứu công nghệ. Họ chỉ cần tập trung vào việc lựa chọn nhà cung cấp phù hợp và điều chỉnh thiết kế, mẫu mã sản phẩm sao cho phù hợp với chiến lược kinh doanh của mình.
• Hưởng lợi từ chuyên môn của nhà sản xuất: Những nhà sản xuất OEM thường có kinh nghiệm lâu năm trong lĩnh vực sản xuất, sở hữu công nghệ tiên tiến và quy trình kiểm soát chất lượng chặt chẽ. Điều này giúp đảm bảo sản phẩm đạt tiêu chuẩn cao, giảm thiểu tỷ lệ lỗi và tối ưu hóa hiệu suất vận hành.

Thách thức khi áp dụng mô hình OEM

• Phụ thuộc vào nhà sản xuất: Khi lựa chọn hình thức OEM, doanh nghiệp sẽ phải phụ thuộc vào nguồn cung cấp từ nhà sản xuất bên ngoài. Nếu nhà sản xuất gặp vấn đề về chất lượng, tiến độ giao hàng hay chi phí, doanh nghiệp cũng sẽ bị ảnh hưởng trực tiếp.
• Kiểm soát chất lượng không dễ dàng: Mặc dù các nhà sản xuất OEM thường có quy trình kiểm soát chất lượng, nhưng nếu khách hàng không có chiến lược giám sát chặt chẽ, sản phẩm có thể không đạt đúng tiêu chuẩn như mong đợi. Điều này có thể ảnh hưởng đến uy tín của thương hiệu trên thị trường.
• Nguy cơ đánh mất bí mật thiết kế hoặc công thức: Trong nhiều trường hợp, doanh nghiệp cần cung cấp thiết kế, công thức hoặc thông số kỹ thuật cho nhà sản xuất OEM. Nếu không có hợp đồng bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ chặt chẽ, rất có thể những thông tin này sẽ bị lộ ra ngoài hoặc bị nhà sản xuất sử dụng cho đối thủ cạnh tranh.
• Khó kiểm soát sự khác biệt với đối thủ: Vì một nhà sản xuất OEM có thể cung cấp sản phẩm tương tự cho nhiều thương hiệu khác nhau, doanh nghiệp có nguy cơ mất đi lợi thế cạnh tranh do sản phẩm không có sự khác biệt rõ rệt. Điều này đòi hỏi doanh nghiệp cần có chiến lược marketing, dịch vụ khách hàng và trải nghiệm sản phẩm riêng biệt để thu hút khách hàng.

Dù có nhiều lợi ích, việc áp dụng mô hình OEM vẫn đòi hỏi doanh nghiệp phải có chiến lược kiểm soát rủi ro phù hợp. Khi hợp tác với một nhà sản xuất, việc thiết lập các tiêu chuẩn chất lượng rõ ràng, ký kết hợp đồng chặt chẽ, và theo sát quy trình sản xuất là những yếu tố quan trọng giúp đảm bảo thành công.

Lời kết

OEM là một mô hình sản xuất phổ biến, giúp doanh nghiệp tận dụng năng lực sản xuất của đối tác để tiết kiệm chi phí, tập trung vào phát triển thương hiệu và kênh phân phối. So với ODM và OBM, OEM có lợi thế về tính linh hoạt nhưng cũng đi kèm với những thách thức như quản lý chất lượng và kiểm soát chuỗi cung ứng.

Nếu doanh nghiệp của bạn đang cân nhắc áp dụng mô hình này, việc hiểu rõ sự khác biệt giữa OEM, ODM và OBM sẽ giúp đưa ra quyết định chiến lược phù hợp. Với những lợi ích và thách thức riêng, hiểu rõ OEM là gì sẽ giúp bạn tận dụng tối đa tiềm năng của mô hình sản xuất này để phát triển kinh doanh bền vững.