Phí bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu: Cần biết gì để tối ưu chi phí?

Bạn đang tìm hiểu về phí bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu và muốn biết cách tính toán sao cho hợp lý?

Dù bạn là doanh nghiệp xuất nhập khẩu lâu năm hay vừa mới tham gia thị trường, thì bảo hiểm hàng hóa vẫn là một phần quan trọng để đảm bảo an toàn tài chính. Việc hiểu rõ phí bảo hiểm giúp bạn lựa chọn gói bảo hiểm phù hợp, tránh rủi ro và tối ưu hóa chi phí.

Vậy phí bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu được tính như thế nào? Những yếu tố nào quyết định mức phí bạn phải trả? Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết để bạn có thể dễ dàng nắm bắt và áp dụng cho doanh nghiệp của mình.

Trước hết, hãy cùng làm rõ khái niệm cơ bản này.

Phí bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu là gì?

Nói dễ hiểu hơn, đây là số tiền bạn bỏ ra để mua "tấm vé an toàn" cho lô hàng của mình. Khi hàng di chuyển từ kho gửi đi đến kho nhận, rất nhiều rủi ro có thể xảy ra: thiên tai, cháy nổ, trộm cắp, tai nạn tàu biển hoặc thậm chí là mất hàng. Nếu hàng hóa gặp sự cố mà bạn đã mua bảo hiểm, công ty bảo hiểm sẽ chịu trách nhiệm bồi thường theo điều khoản đã thỏa thuận trong hợp đồng bảo hiểm.

Bảo hiểm hàng hóa XNK áp dụng cho những phương thức vận tải nào?

Thông thường, bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu áp dụng cho hai phương thức vận tải chính:

• Đường biển và đường hàng không: Đây là hai phương thức vận chuyển hàng hóa quốc tế phổ biến nhất. Vì phải di chuyển quãng đường dài và có nhiều rủi ro tiềm ẩn, nên bảo hiểm hàng hóa là điều gần như bắt buộc nếu bạn muốn bảo vệ khoản đầu tư của mình.
• Đường bộ và đường sắt (vận chuyển nội địa sau khi nhập khẩu): Sau khi hàng cập cảng hoặc sân bay, nếu doanh nghiệp muốn tiếp tục bảo hiểm trong quá trình vận chuyển nội địa, họ có thể mua thêm bảo hiểm mở rộng.

Có bắt buộc phải mua bảo hiểm cho hàng XNK không?

Câu trả lời là: tùy vào điều kiện Incoterms trong hợp đồng mua bán quốc tế.

• Nếu bạn mua hàng theo điều kiện CIF (Cost, Insurance, Freight), thì bên xuất khẩu phía nước ngoài sẽ chịu trách nhiệm mua bảo hiểm hàng hóa trước khi vận chuyển.
• Nếu mua hàng theo điều kiện FOB (Free on Board) hoặc EXW (Ex Works), thì chính bạn – nhà nhập khẩu – sẽ phải xem xét việc mua bảo hiểm để bảo vệ lô hàng của mình trong suốt hành trình. Mua hay không là tùy bạn quyết định, chứ không bắt buộc.

Việc mua bảo hiểm không chỉ giúp giảm thiểu tổn thất tài chính khi có sự cố, mà còn thể hiện tinh thần chủ động trong quản lý rủi ro của doanh nghiệp. Nhưng để chọn mức bảo hiểm phù hợp, bạn cũng cần hiểu về cách tính phí, cũng như các yếu tố ảnh hưởng đến chi phí này – nội dung mà chúng ta sẽ tìm hiểu ngay sau đây.

Cách tính phí bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu

Làm thế nào để tính được phí bảo hiểm hàng hóa khi làm xuất nhập khẩu? Đây là câu hỏi mà rất nhiều doanh nghiệp quan tâm, đặc biệt là khi muốn tối ưu chi phí mà vẫn đảm bảo hàng hóa được bảo vệ tốt nhất.

Công thức tính phí bảo hiểm hàng hóa

Trước tiên, hãy bắt đầu với công thức chung mà hầu hết các nhà cung cấp bảo hiểm áp dụng:

Trong đó:

• Giá trị bảo hiểm (Insurance Value): Đây là số tiền tối đa mà công ty bảo hiểm sẽ bồi thường nếu xảy ra tổn thất. Giá trị bảo hiểm thường được tính theo công thức: 
  Giá trị bảo hiểm = (Giá trị hàng hóa + Cước vận chuyển + Chi phí khác) x Hệ số bảo hiểm
  Hệ số bảo hiểm phổ biến là 110%, nhằm đảm bảo cả phần lãi dự kiến nếu có tổn thất.
• Tỷ lệ phí bảo hiểm (Premium Rate): Đây là mức phí được áp dụng theo từng loại hàng hóa, phương thức vận chuyển và mức độ rủi ro.

Với công thức trên, ta có thể thấy rằng phí bảo hiểm phụ thuộc vào nhiều yếu tố như giá trị hàng hóa, loại hình vận chuyển và mức độ rủi ro mà người mua hoặc người bán mong muốn bảo vệ.

Nhìn công thức có thể bạn thấy chưa rõ ràng. Vậy hãy cùng xem 1 ví dụ minh họa.

Ví dụ minh họa cách tính phí bảo hiểm

Giả sử một doanh nghiệp nhập khẩu một lô hàng có giá trị 50.000 USD, cước phí vận chuyển là 2.000 USD, và chi phí liên quan khác là 500 USD. Nhà bảo hiểm áp dụng hệ số bảo hiểm 110% và tỷ lệ bảo hiểm 0,2% (tương đương 0,002).

Trước tiên, tính giá trị bảo hiểm:

(50.000 + 2.000 + 500) x 110% = 57.750 USD

Tiếp theo, tính phí bảo hiểm phải trả:

57.750 x 0,002 = 115,5 USD

Như vậy, doanh nghiệp sẽ phải trả khoảng 115,5 USD để mua bảo hiểm cho lô hàng này.

Một vài lưu ý khi tính phí bảo hiểm

• Tỷ lệ phí bảo hiểm thay đổi theo điều kiện bảo hiểm: Các điều kiện bảo hiểm phổ biến như ICC (A), ICC (B) hay ICC (C) có mức tỷ lệ khác nhau. Điều kiện ICC (A) có phạm vi bảo hiểm rộng nhất, nên phí bảo hiểm cũng thường cao hơn so với ICC (B) hay ICC (C).
• Loại hàng hóa ảnh hưởng đến mức phí: Hàng hóa dễ vỡ, hàng nguy hiểm hay hàng có giá trị cao thường có tỷ lệ phí bảo hiểm cao hơn do rủi ro lớn hơn.
• Phí bảo hiểm có thể thương lượng: Nếu doanh nghiệp thường xuyên nhập khẩu hoặc xuất khẩu với số lượng lớn, hoàn toàn có thể đàm phán với công ty bảo hiểm để có mức phí ưu đãi hơn.

Dựa vào công thức trên, doanh nghiệp có thể ước tính trước mức phí cần trả và lựa chọn phương án bảo hiểm phù hợp cho lô hàng của mình.

Các yếu tố ảnh hưởng đến phí bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu

Phí bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu không phải là một con số cố định. Nó phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau, từ bản chất của hàng hóa đến phương thức vận chuyển. Dưới đây là những yếu tố quan trọng mà doanh nghiệp cần lưu ý khi xác định chi phí bảo hiểm cho lô hàng của mình.

1. Loại hàng hóa

Mỗi loại hàng hóa có mức rủi ro khác nhau, từ đó ảnh hưởng đến phí bảo hiểm. Những mặt hàng có nguy cơ hư hỏng cao như thực phẩm đông lạnh, hóa chất dễ cháy nổ hoặc hàng dễ vỡ (gốm sứ, thủy tinh) thường có phí bảo hiểm cao hơn so với các mặt hàng ít rủi ro như hàng may mặc hay linh kiện điện tử.

Ví dụ: Một lô hàng máy móc nhập khẩu có thể có phí bảo hiểm thấp hơn so với lô hàng trái cây tươi vì máy móc ít chịu tác động của môi trường và thời gian vận chuyển.

2. Điều kiện vận chuyển

Hàng hóa được vận chuyển bằng đường biển, đường hàng không hay đường bộ cũng có sự chênh lệch về phí bảo hiểm. Các phương thức có mức độ rủi ro cao hơn thường đi kèm với mức phí cao hơn.

• Đường biển: Thường có rủi ro cao hơn do ảnh hưởng của thời tiết, chìm tàu, mất hàng.
• Đường hàng không: Rủi ro thấp hơn nhưng chi phí bảo hiểm lại cao do giá trị hàng hóa thường lớn.
• Đường bộ: Có thể phát sinh rủi ro tai nạn hoặc trộm cắp, đặc biệt khi vận chuyển qua nhiều quốc gia.

3. Tuyến đường và điểm đến

Một số tuyến vận tải biển chính

Tuyến đường vận chuyển cũng ảnh hưởng đáng kể đến phí bảo hiểm. Nếu hàng hóa đi qua khu vực có xung đột, cướp biển hoặc thời tiết khắc nghiệt, doanh nghiệp sẽ phải chi trả mức phí cao hơn để bù đắp rủi ro.

Ví dụ: Vận chuyển hàng hóa qua khu vực eo biển Somalia có thể có phí bảo hiểm cao hơn do nguy cơ cướp biển, trong khi tuyến vận chuyển nội địa tại các nước phát triển lại có mức phí thấp hơn nhờ hệ thống an ninh tốt.

Cướp biển Somalia (nguồn ảnh: commercialriskonline.com)

4. Giá trị hàng hóa

Giá trị khai báo của lô hàng càng cao thì phí bảo hiểm càng lớn, bởi vì số tiền bồi thường tiềm năng mà công ty bảo hiểm phải chi trả cũng sẽ cao hơn trong trường hợp xảy ra tổn thất.

Hàng hóa có giá trị lớn như thiết bị y tế, xe hơi cao cấp thường có phí bảo hiểm cao hơn.

Hàng hóa giá trị thấp có mức phí thấp hơn nhưng vẫn cần được bảo vệ trước rủi ro mất mát.

5. Điều kiện bảo hiểm

Phí bảo hiểm cũng phụ thuộc vào điều kiện bảo hiểm mà doanh nghiệp lựa chọn. Các điều kiện bảo hiểm phổ biến bao gồm:

• ICC (A) – Điều kiện bảo hiểm toàn diện, phí bảo hiểm cao nhất.
• ICC (B) – Bảo hiểm phạm vi trung bình, chi phí thấp hơn ICC (A).
• ICC (C) – Bảo hiểm cơ bản, chỉ bồi thường trong một số trường hợp nhất định, phí bảo hiểm thấp nhất.

6. Lịch sử yêu cầu bồi thường

Với một doanh nghiệp có lịch sử yêu cầu bồi thường cao trong quá khứ, công ty bảo hiểm có thể tăng phí bảo hiểm do họ cho rằng rủi ro tổn thất tiếp tục xảy ra.

Ngược lại, nếu trong nhiều năm doanh nghiệp không có yêu cầu bồi thường, họ có thể được hưởng mức phí bảo hiểm ưu đãi hơn.

Lời kết

Phí bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu là một phần quan trọng cần cân nhắc khi vận chuyển hàng quốc tế. Đây là khoản chi phí giúp doanh nghiệp giảm thiểu rủi ro trước những sự cố bất ngờ như tai nạn, tổn thất hay mất mát hàng hóa. Hiểu rõ về các yếu tố ảnh hưởng, như loại hàng hóa, phương thức vận chuyển và phạm vi bảo hiểm, sẽ giúp bạn đưa ra quyết định tối ưu.

Bên cạnh đó, việc nắm được cách tính toán cụ thể sẽ giúp doanh nghiệp dự trù ngân sách một cách chính xác. Một chiến lược bảo hiểm hợp lý không chỉ giúp bảo vệ tài sản mà còn tối ưu hóa chi phí vận chuyển. Vì vậy, hãy tìm hiểu kỹ và lựa chọn một gói phí bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu phù hợp với nhu cầu của bạn.