Phí cơ sở hạ tầng cảng biển: Bạn cần biết gì để tối ưu chi phí?

Khi làm thủ tục hải quan tại các cảng biển lớn như Hải Phòng hay TP. Hồ Chí Minh, doanh nghiệp không thể bỏ qua một khoản phí quan trọng: phí cơ sở hạ tầng cảng biển.

Đây là khoản phí mà doanh nghiệp phải nộp khi xuất khẩu hoặc nhập khẩu hàng hóa thông qua cảng biển, giúp duy trì và nâng cấp hệ thống hạ tầng, giao thông kết nối cảng. Nếu không nắm rõ quy định và cách khai báo, bạn có thể gặp rắc rối trong quá trình làm thủ tục và phát sinh chi phí không mong muốn.

Vậy, phí này được thu như thế nào? Ai là đối tượng phải nộp? Và làm sao để kê khai nhanh chóng, chính xác trên phần mềm hải quan ECUS? Trong bài viết này, tôi sẽ giúp bạn hiểu rõ từ khái niệm, mức thu phí cho đến hướng dẫn khai báo thực tế, để tiết kiệm thời gian và chi phí nhất có thể.

Phí cơ sở hạ tầng cảng biển là gì?

Phí cơ sở hạ tầng cảng biển là khoản phí do chính quyền địa phương quy định, thu từ doanh nghiệp có hoạt động xuất nhập khẩu có hàng hoá qua cảng biển nhằm đầu tư, duy tu, nâng cấp hạ tầng liên quan đến cảng.

Nói một cách đơn giản, đây giống như một khoản “phí đường bộ” nhưng áp dụng riêng cho hàng hóa đi qua cảng biển. Khoản thu này được các địa phương có cảng lớn (như Hải Phòng, TP. Hồ Chí Minh) triển khai nhằm cải thiện chất lượng hạ tầng phục vụ vận tải hàng hóa, từ bến bãi, đường kết nối cho đến hệ thống kiểm soát an ninh.

Vì sao có phí này?

Bạn có bao giờ tự hỏi: Hàng hóa đã chịu đủ các loại phí như phí xếp dỡ, phí lưu container, phí vận tải… tại sao còn phải đóng thêm phí cơ sở hạ tầng cảng biển?

Lý do chính là chi phí đầu tư và duy tu hệ thống hạ tầng phục vụ cảng biển rất lớn, trong khi ngân sách nhà nước không thể đáp ứng hết. Để đảm bảo cảng biển hoạt động ổn định, không bị quá tải và giữ vững năng lực cạnh tranh, các thành phố trực thuộc trung ương có cảng lớn đã ban hành mức thu phí cơ sở hạ tầng.

Cách tính phí cơ sở hạ tầng cảng biển

Phí này không tính cố định theo từng container hay lô hàng, mà thường dựa trên các tiêu chí như:

• Loại hàng (hàng nhập khẩu, hàng xuất khẩu, hàng tạm nhập tái xuất…)
• Phương thức vận chuyển (đường thủy nội địa hay đường bộ)
• Khối lượng hoặc số lượng container

Mức thu cụ thể sẽ khác nhau giữa các địa phương. Mời bạn xem chi tiết mức phí tại Hải Phòng và TP. Hồ Chí Minh trong phần tiếp theo.

Phí cơ sở hạ tầng tại Hải Phòng và Tp. Hồ Chí Minh

Phí cơ sở hạ tầng cảng biển là một khoản phí quan trọng được thu nhằm cải thiện hệ thống hạ tầng phục vụ hoạt động xuất nhập khẩu. Tuy nhiên, mức thu phí và cách áp dụng tại từng địa phương có sự khác biệt, đặc biệt là giữa Hải Phòng và TP. Hồ Chí Minh – 2 trung tâm logistics lớn nhất cả nước.

Phí cơ sở hạ tầng cảng biển tại Hải Phòng

Hải Phòng là địa phương tiên phong trong việc thu phí cơ sở hạ tầng cảng biển, bắt đầu từ năm 2017. Đây là thành phố có hệ thống cảng biển lớn nhất miền Bắc, với nhiều bến cảng quan trọng như cảng Đình Vũ, cảng Chùa Vẽ, cảng Lạch Huyện...

Nội dung chi tiết được quy định tại Quyết định 2867/QĐ-UBND ngày 05 tháng 10 năm 2021 của UBND TP. Hải Phòng, thay thế Quyết định số 1637/QĐ-UBND ngày 27/6/2017 trước đây. Theo đó, phí hạ tầng cảng biển được áp dụng đối với hàng hóa xuất nhập khẩu và hàng hóa tạm nhập tái xuất, quá cảnh qua các cảng thuộc địa bàn thành phố cảng.

Cơ quan thu phí: Cảng vụ Đường thuỷ nội địa Hải Phòng

Mức phí cơ sở hạ tầng cảng biển tại Hải Phòng được quy định trong Nghị quyết 148/2016/NQ-HĐND ngày 13 tháng 12 năm 2016 của Tp. Hải Phòng. Cụ thể như sau:

Hàng nhập khẩu, xuất khẩu:

• Container 20 feet: 250.000 VNĐ/TEU 
• Container 40 feet trở lên: 500.000 VNĐ/FEU
• Hàng rời, hàng lẻ (LCL): 20.000 VNĐ/tấn

Hàng quá cảnh, tạm nhập tái xuất:

• Hàng container: 2.200.000 VNĐ/TEU đối với container 20 feet, 4.400.000 VNĐ/FEU đối với container 40 feet trở lên
• Hàng rời, hàng lẻ: 50.000 VNĐ/tấn

Việc thu phí tại Hải Phòng ban đầu nhận nhiều ý kiến trái chiều do làm tăng chi phí doanh nghiệp, nhưng theo chính quyền Thành phố cảng, khoản thu này được sử dụng để đầu tư nâng cấp hạ tầng giao thông quanh khu vực cảng, giảm ùn tắc và cải thiện năng suất logistics.

Phí cơ sở hạ tầng cảng biển tại Tp. Hồ Chí Minh

Triển khai sau Hải Phòng, TP. Hồ Chí Minh bắt đầu thu phí từ ngày 1/7/2021 theo Nghị quyết 10/2020 của HĐND Tp. HCM. Mục tiêu là để huy động nguồn lực cải thiện hệ thống đường sá kết nối cảng biển, nhất là khu vực cảng Cát Lái, Hiệp Phước – nơi có lưu lượng hàng hóa rất lớn.

Đơn vị thu phí: Cảng vụ đường thủy nội địa Tp. HCM.

Theo Nghị quyết 10/2020/NQ-HĐND, mức thu phí cơ sở hạ tầng tại cảng biển như sau:

Đối với hàng hóa xuất nhập khẩu mở tờ khai tại Tp. Hồ Chí Minh:

• Container 20ft: 250.000 VNĐ/TEU
• Container 40ft: 500.000 VNĐ/FEU
• Hàng rời, hàng lỏng: 15.000 VNĐ/tấn (không đóng trong container)

Đối với hàng hóa mở tờ khai ngoài Tp. HCM (tại tỉnh, thành phố khác):

• Container 20 feet: 500.000 VNĐ/TEU
• Container 40 feet: 1.000.000 VNĐ/FEU
• Hàng rời: 30.000 VNĐ/tấn

Đối với hàng quá cảnh, tạm nhập tái xuất:

Một điểm khác biệt là TP. Hồ Chí Minh áp dụng mức phí cao hơn đối với hàng hóa mở tờ khai ngoài địa phương, nhằm ưu tiên hỗ trợ doanh nghiệp trong thành phố. Mức thu này cũng từng gây tranh cãi do có thể ảnh hưởng đến sức cạnh tranh của cảng TP. Hồ Chí Minh so với các địa phương khác.

TP. Hồ Chí Minh đã cam kết sử dụng toàn bộ nguồn thu để cải thiện giao thông kết nối cảng, đặc biệt là các dự án lớn như cao tốc TP. HCM – Long Thành, đường Nguyễn Thị Định mở rộng... nhằm đảm bảo hàng hóa lưu thông thuận lợi hơn trong tương lai.

Nhìn chung, tuy có sự khác biệt trong mức thu và cách áp dụng, việc thu phí cơ sở hạ tầng cảng biển ở Hải Phòng và TP. Hồ Chí Minh đều hướng đến mục tiêu chung: nâng cấp hệ thống logistics và hỗ trợ phát triển kinh tế.

Ai phải nộp và mức thu phí hiện nay

Không phải mọi chủ hàng đều phải nộp phí cơ sở hạ tầng cảng biển, và mức phí cũng không giống nhau cho tất cả các loại hàng hóa. Nếu bạn chưa từng nghe đến phí này hoặc đang băn khoăn liệu lô hàng của mình có nằm trong danh sách phải đóng phí hay không, thì phần dưới đây sẽ giúp bạn làm rõ.

Đối tượng phải nộp phí

Theo quy định hiện hành, các tổ chức, cá nhân có hoạt động xuất nhập khẩu hoặc tạm nhập tái xuất qua cảng biển thuộc phạm vi thu phí của từng địa phương đều phải thực hiện nghĩa vụ đóng phí. Cụ thể:

• Doanh nghiệp xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa: Tất cả các doanh nghiệp có tờ khai hải quan mở tại các cửa khẩu cảng biển thuộc địa phương thu phí đều phải nộp phí này, trừ những trường hợp được miễn giảm theo quy định.
• Hãng tàu, đại lý hãng tàu: Trong một số trường hợp, hãng tàu hoặc đại lý hãng tàu có thể phải nộp phí thay cho các chủ hàng khi làm thủ tục tại cảng.
• Công ty kinh doanh dịch vụ logistics: Nếu bạn là đơn vị làm dịch vụ trung gian thay mặt cho chủ hàng để khai báo và nộp phí, thì cũng cần lưu ý thu đúng số tiền từ khách hàng để tránh thiếu hụt hoặc nhầm lẫn.

Ngoài ra, một số đối tượng được miễn hoặc giảm mức phí, chẳng hạn như:

• Hàng quá cảnh, hàng gửi kho ngoại quan không tiêu thụ tại Việt Nam.
• Hàng viện trợ nhân đạo, hàng phục vụ an ninh quốc phòng, cứu trợ thiên tai.

Vì vậy, nếu bạn thường xuyên làm thủ tục xuất nhập khẩu, hãy kiểm tra kỹ xem lô hàng của mình có thuộc diện phải nộp hay không để tránh sai sót.

Liệu mức phí có thay đổi trong tương lai?

Mặc dù hiện tại các mức phí đang áp dụng khá ổn định, tuy nhiên cả doanh nghiệp và các hiệp hội logistics vẫn liên tục đề xuất điều chỉnh để đảm bảo tính công bằng giữa các doanh nghiệp và tránh ảnh hưởng tiêu cực tới chi phí logistics. Vì vậy, nếu bạn là chủ hàng hoặc nhà kinh doanh dịch vụ logistics, hãy cập nhật thường xuyên thông tin từ các cơ quan chức năng để tránh việc không nắm rõ mức phí mới và ảnh hưởng đến kế hoạch tài chính.

Tiếp theo, nếu bạn chưa biết cách khai phí này trên hệ thống ECUS, hãy cùng đi vào phần hướng dẫn chi tiết trong mục tiếp theo.

Hướng dẫn cách khai phí trên phần mềm ECUS

Sau khi đã hiểu về mức phí cơ sở hạ tầng cảng biển và đối tượng phải nộp, việc tiếp theo bạn cần làm là khai và nộp phí đúng quy trình. Nếu doanh nghiệp của bạn đang sử dụng phần mềm khai hải quan ECUS của Thái Sơn, thì hoàn toàn có thể khai nộp phí này trực tiếp trên phần mềm. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết các bước thực hiện.

Bước 1: Đăng nhập phần mềm ECUS & chọn chức năng khai phí

Trước tiên, bạn mở phần mềm ECUS đã được cài đặt sẵn trên máy tính. Dùng tài khoản và mật khẩu của doanh nghiệp để đăng nhập như bình thường.

Tiếp theo, trên Menu chính Nghiệp vụ khác, tìm đến mục Quản lý tờ khai thu phí (khu vực cảng Hải Phòng, hoặc cảng HCM). Chọn tiếp “Thiết lập thông số khai báo”

Bước 2: Nhập thông tin tờ khai

Sau khi chọn đúng chức năng khai phí, hệ thống sẽ hiển thị giao diện nhập dữ liệu. Bạn cần điền đầy đủ các thông tin yêu cầu, bao gồm:

• Số tờ khai hải quan: Đây là số tờ khai nhập khẩu hoặc xuất khẩu liên quan đến lô hàng.
• Cảng nhập/xuất: Lựa chọn cảng cụ thể mà lô hàng đi qua. Ví dụ, nếu hàng qua cảng Cát Lái thì chọn “Cảng Cát Lái”.
• Loại phương tiện vận chuyển: Lựa chọn Container hoặc Hàng lẻ (LCL).
• Số lượng container hoặc khối lượng hàng (tấn, m³): Nhập theo đúng tờ khai.
• Mức phí theo quy định: Hệ thống có thể tự động tính toán mức phí dựa trên dữ liệu nhập vào, nhưng bạn vẫn cần kiểm tra lại để tránh sai sót.

Bước 3: Kiểm tra và truyền tờ khai phí

Sau khi điền xong, bạn kiểm tra lại toàn bộ thông tin để đảm bảo không có sai sót. Đặc biệt, hãy đối chiếu với tờ khai hải quan và chứng từ vận chuyển để tránh nhập nhầm số liệu.

Nếu mọi thứ đã chính xác, nhấp vào nút Truyền tờ khai để gửi dữ liệu lên hệ thống của Cục Hải quan và cơ quan thu phí. Chờ trong giây lát để phần mềm phản hồi kết quả truyền tờ khai thành công.

Bước 4: Nộp phí qua ngân hàng hoặc ví điện tử

Khi tờ khai phí đã được tiếp nhận thành công, bạn có thể nộp phí theo một trong hai cách:

1. Chuyển khoản qua ngân hàng: Lấy thông tin tài khoản thu phí từ phần tra cứu trong ECUS hoặc từ website của Cảng vụ để tiến hành chuyển tiền.
2. Nộp qua ví điện tử/online banking: Một số cục hải quan cho phép nộp phí trực tuyến qua các nền tảng thanh toán như eTax, Payoo hoặc ngân hàng liên kết.

Sau khi nộp, bạn sẽ nhận được biên lai điện tử hoặc giấy xác nhận đã hoàn thành nghĩa vụ nộp phí để tiếp tục các bước thông quan lô hàng.

Một số lưu ý khi khai nộp phí trên ECUS

• Nếu hệ thống báo lỗi khi truyền tờ khai, hãy kiểm tra kết nối mạng hoặc đăng xuất và đăng nhập lại.
• Đảm bảo nhập đúng số tờ khai hải quan, sai số có thể khiến hệ thống không đối chiếu được thông tin.
• Nên nộp phí sớm để tránh chậm trễ, vì nếu chưa hoàn thành nghĩa vụ tài chính, lô hàng có thể gặp khó khăn trong quá trình giải phóng khỏi cảng.

Thực hiện đúng các bước trên sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian khi khai và nộp phí cơ sở hạ tầng cảng biển trên ECUS.

Lời kết

Như vậy, phí cơ sở hạ tầng cảng biển là khoản thu bắt buộc đối với hàng hóa xuất nhập khẩu nhằm hỗ trợ bảo trì, nâng cấp hệ thống hạ tầng giao thông kết nối cảng. Tại Việt Nam, Hải Phòng là địa phương đầu tiên thu loại phí này, sau đó TP. Hồ Chí Minh cũng áp dụng với mức thu khác nhau.

Việc xác định đối tượng phải nộp và mức phí cụ thể giúp doanh nghiệp chủ động tính toán chi phí logistics. Để thực hiện nghĩa vụ này, doanh nghiệp cần khai báo trên phần mềm ECUS theo hướng dẫn để tránh sai sót, đảm bảo quá trình thông quan thuận lợi. Hiểu rõ và tuân thủ quy định về phí cơ sở hạ tầng cảng biển sẽ giúp doanh nghiệp tối ưu chi phí cũng như hạn chế các vấn đề phát sinh trong hoạt động xuất nhập khẩu.