TEU là gì trong vận tải container đường biển?

Ngành vận tải container nói riêng và logistics nói chung đang phát triển mạnh, và nếu bạn làm trong lĩnh vực hàng hải, xuất nhập khẩu hàng hóa hẳn đã có lúc thắc mắc về khái niệm TEU là gì. 

Trước khi tìm hiểu TEU là gì trong Logistics, bạn cần hiểu khái niệm về container đường biển và các loại container sử dụng phổ biến hiện nay. Thông thường, những hàng hóa có khối lượng lớn sẽ sử dụng container để vận chuyển hàng hóa và trong container có 3 độ dài tiêu chuẩn từ 20ft, 40ft tới 45ft. Và để đo lường sức chứa của container, người ta thường sử dụng đơn vị TEU.

Vậy…

TEU là gì?

Nói 1 cách nôm na, 1 TEU sẽ bằng 1 container 20’. Và 1 container 40’ sẽ tương đương với 2 TEU.

Theo cách đó, khi nói 1 con tàu có sức chở 20.000 TEU, điều đó có nghĩa rằng con tàu đó có đủ chỗ để xếp được 20.000 đơn vị container loại 20 feet. Lưu ý rằng, ở đây tôi chỉ đề cập đến việc “đủ chỗ” chứ chưa chắc đã xếp được số lượng đó container hàng hóa, vì còn phải tính đến yếu tố trọng lượng hàng, và tính ổn định cũng như an toàn của con tàu.

Ví dụ khác, Cảng Cát Lái năm 2021 đạt sản lượng thông qua 5,3 triệu TEU, nghĩa là số lượng container thông qua cảng, với nhiều loại khác nhau, được quy đổi tương đương 5,3 triệu container 20’.

Lịch sử ra đời của TEU

Sau khi đã biết được TEU là gì, có thể bạn đang thắc mắc thuật ngữ này được ra đời thế nào? 

Về mặt lịch sử, khái niệm TEU đã bắt nguồn từ một người có tên Malcolm McLean, khi ông được cho là người khởi xướng việc vận chuyển hàng hóa bằng container.

Malcolm McLean là một doanh nhân vận tải đường bộ. Khi làm việc tại cảng vào khoảng năm 1937, ông nhận thấy việc xếp dỡ hàng hóa bốc mất nhiều thời gian và khá rắc rối, khi phải chuyển theo từng sọt, thùng chứa, bao tải… và ông đã nghĩ ra cách sử dụng dùng thùng xe tải làm công cụ mang hàng, và sau đó dần được tối ưu hóa trở thành chiếc container tiêu chuẩn như hiện nay.

Ưu điểm là mỗi khi chuyển giữa các phương thức vận chuyển, các container hàng có thể được chuyển nguyên giữa tàu biển, xe tải, tàu hỏa, và con người không cần tiêu tốn thời gian, công sức trong việc bốc dỡ từng kiện hàng hóa ra khỏi container.

Tháng 4 năm 1956, chiếc Ideal X đã vận chuyển những chiếc container hàng hóa khởi hành từ New Jersey đến Houston, mở ra một kỷ nguyên mới trong quá trình vận tải đường biển.

>> Tìm hiểu thêm về Malcolm McLean

Vai trò của TEU

Trong vận tải đường biển, đơn vị TEU đóng vai trò quan trọng, nổi bật:

Sử dụng TEU để tiêu chuẩn hóa các đơn vị của container

Lúc Malcolm McLean khởi tạo ra container, kích thước của nó là 35 feet. Trong khi đó, đối thủ của ông cũng cung cấp công cụ mang hàng tương tự, nhưng có kích thước 24 feet. Sự chênh lệch này khiến chính phủ Hoa Kỳ cảm thấy khó khăn trong việc quản lý, và họ đã tìm cách chuẩn hóa lại đơn vị này.

Vào năm 1986, sau hai vòng tiêu chuẩn hóa của ISO, container 20 feet và 40 feet đã được lựa chọn cho kích thước tiêu chuẩn, lúc này 20 feet tương đương với TEU như chúng ta đã nói tới và sử dụng phổ biến ngày này.

Sử dụng TEU để tính sức tải và công suất của tàu

Ngoài việc sử dụng làm đơn vị đo các thùng container, TEU còn được sử dụng giống như một đơn vị tính toán kích cỡ, công suất và sức tải của tàu biển. Năng lực của tàu sẽ được phân loại dựa theo kích cỡ tàu.

Để phân loại kích cỡ tàu theo TEU, người ta thường sử dụng như sau:

• Với các tàu nhỏ, còn gọi là Small feeder có kích cỡ 1,000 TEU.
• Những tàu trung bình, hay Feeder có kích cỡ 1,000 – 2,000 TEU.
• Tàu bình thường, còn gọi là Feedermax có kích cỡ 2,000 – 3,000 TEU.
• Tàu Panamax vessels có thích thước dao động từ 3,000 – 5,000 TEU.
• Post Panamax vessels sẽ có kích thước từ 5,000 – 10,000 TEU.
• New Panamax vessels (2014) có kích thước tàu là 10,000 – 14,500 TEU.
• Ultra Large Container Vessel (ULCV) sẽ có kích thước lớn hơn 14,500TEU trở lên.

Hiện nay, con tàu của Hàn Quốc thuộc hãng HMM có tên là HMM Algeciras được coi là tàu container lớn nhất đến giữa năm 2022. Nó có chiều cao 70 mét, rộng 61 mét, dài 399.9 mét, và có sức chứa lên tới 23.964 TEU.

Ngoài tính kích thước, cước biển và các loại phụ phí liên quan cũng được tính theo đơn vị TEU, đơn vị thường xuyên hơn tấn.

TEU có vai trò như thế nào đối với hoạt động của cảng

Việc áp dụng đơn vị TEU đã mang tới cho ngành vận tải đường biển một bước tiến mới, có thể xem là bước đột phá quan trọng. Nhờ đó, người ta dễ dàng đo lường năng lực, và xác định được lượng hàng hóa đi qua cảng biển.

Khi làm các báo cáo thống kê hàng hóa trong từng cảng riêng biệt hay sử dụng ở ngân hàng thế giới làm đơn vị đo lường tiêu chuẩn, TEU có nhiều công dụng khác nhau. Thay vì áp dụng hình thức tính toán trước đây (theo tấn), TEU đã giúp đơn vị cảng ở Thâm Quyến và Thượng Hải, 2 cảng hàng đầu Trung Quốc, dễ dàng xử lý hơn 65 triệu TEUs hàng năm, tương đương với 5,4 triệu TEUs mỗi tháng, quả là con số không nhỏ.

Nhờ TEU, chúng ta dễ dàng tính toán và vẽ ra một bức tranh rõ ràng, được coi là đơn vị đo lường tiêu chuẩn hiện nay và được sử dụng rộng rãi ở nhiều nơi. Ngoài các cảng ở Trung Quốc, cảng ở Long Beach và Los Angeles là những cảng hàng đầu ở Hoa Kỳ đã xử lý được trung bình khoảng 1,4 triệu TEU mỗi tháng/2 cảng, khoảng 16 triệu TEU mỗi năm.

Nhờ sự ra đời của TEU và container, hàng hóa dễ dàng vận chuyển lên các tàu thành từng cụm và mỗi năm có tới 200 triệu container được vận chuyển. Nhờ vậy, các tiêu chuẩn trong vận tải đã thay đổi, chủ yếu nhất là phần trao đổi các thành phần của xe tải có cùng kích thước, hình dạng (công suất không thay đổi) hay việc thay đổi phần tháo lắp của xe tải. Nhờ vậy, việc sử dụng thùng pallet vận tải sao cho phù hợp với các container tiêu chuẩn hoặc các xe tải logistic đã được thay đổi hoàn toàn, đáp ứng nhu cầu vận chuyển hàng hóa của toàn cầu.

Chúng ta có thể dễ dàng thấy được vai trò của đơn vị TEU là rất quan trọng và cần thiết. Nó góp phần thúc đẩy sự phát triển của vận tải đa phương thức nói riêng, và cả ngành logistics nói chung.

Hi vọng qua bài viết này, bạn sẽ biết được TEU là gì trong logistics và những thông tin hữu ích khác về TEU.