Vận đơn theo lệnh (To Order B/L) là gì?

Vận đơn theo lệnh là một trong những loại vận đơn thường được gặp trong vận tải quốc tế. Loại vận đơn này ràng buộc quyền sở hữu lô hàng.

Để nắm rõ hơn về vận đơn theo lệnh, hãy cùng Vinalogs tìm hiểu qua bài viết sau.

Vận đơn theo lệnh là gì?

Vận đơn theo lệnh có thể được đích danh (named) hoặc vô danh (blank), phụ thuộc vào cách ký hậu trên vận đơn. Trên vận đơn đích danh, tên của người nhận hàng mới được ghi rõ, trong khi vận đơn vô danh không ghi tên của người nhận hàng, cho phép người chủ hàng chuyển nhượng quyền sở hữu hàng hóa một cách linh hoạt.

Điều quan trọng cần lưu ý là vận đơn theo lệnh phải là vận đơn gốc (Original Bill of Lading) mới có thể chuyển nhượng.

Vì sao lại cần sử dụng vận đơn theo lệnh (To Order B/L)?

Vận đơn theo lệnh (To Order B/L) là một loại vận đơn có tính chuyển nhượng cao, được sử dụng để chuyển giao quyền sở hữu và chuyển nhượng lô hàng. Loại vận đơn này cho phép quyền sở hữu hàng hóa có thể được chuyển nhượng thông qua việc ký hậu vận đơn.

Vận đơn theo lệnh giúp tạo điều kiện linh hoạt trong việc chuyển nhượng lô hàng. Người chủ hàng (người sở hữu hàng hóa ban đầu) có thể chuyển nhượng quyền sở hữu hàng hóa bằng cách ký giao vận đơn cho người nhận hàng mới hoặc gửi vận đơn cho người môi giới hoặc ngân hàng theo yêu cầu của người mua hàng.

Tuy nhiên, việc sử dụng vận đơn theo lệnh cũng có một số hạn chế và phức tạp hơn so với việc sử dụng vận đơn thông thường. Quy trình và các yêu cầu pháp lý liên quan đến vận đơn theo lệnh cần được tuân thủ chặt chẽ để đảm bảo tính hợp lệ và an toàn trong việc chuyển nhượng quyền sở hữu hàng hóa.

Các loại vận đơn theo lệnh (To Order B/L) thông dụng hiện nay

Chúng ta có thể thấy rõ sự linh hoạt và đa dạng của các loại vận đơn này trong việc chuyển nhượng quyền sở hữu và thực hiện thanh toán trong giao dịch thương mại quốc tế.

• Vận đơn theo lệnh của người gửi hàng (To order of shipper) cho phép người gửi hàng chuyển nhượng quyền sở hữu hàng hóa bằng cách ký hậu để giao hàng cho người nhận hàng vào mặt sau của vận đơn.
• Vận đơn theo lệnh của người nhận hàng (To order of consignee) cho phép chuyển nhượng quyền sở hữu hàng hóa từ người nhận hàng ban đầu cho một bên thứ ba. Điều này tiện lợi trong các trường hợp giao dịch trung gian hoặc khi có sự thay đổi trong chuỗi cung ứng hàng hóa.
• Vận đơn theo lệnh của ngân hàng phát hành L/C (To order of issuing bank) đảm bảo an toàn cho ngân hàng và yêu cầu sự tham gia của ngân hàng trong việc chuyển nhượng quyền sở hữu hàng hóa. Khi có lệnh từ ngân hàng (thường sau khi thanh toán hoàn tất), người nhận hàng mới được quyền nhận hàng.

Mỗi loại vận đơn theo lệnh đều có quy trình và yêu cầu pháp lý riêng. Sự lựa chọn và sử dụng đúng loại vận đơn phù hợp với từng tình huống kinh doanh sẽ đảm bảo tính hợp lệ và an toàn trong việc chuyển nhượng quyền sở hữu và thực hiện thanh toán trong giao dịch quốc tế.

Các loại ký hậu vận đơn

Sau khi đã có vận đơn theo lệnh (To Order B/L), việc quan trọng tiếp theo đó chính là chuyển giao quyền sở hữu (ký hậu).

Cách ký hậu đóng vai trò quan trọng để xác định ai là người nhận hàng cuối cùng và quyền sở hữu hàng hóa.

• Ký hậu đích danh là khi người ký hậu ra lệnh cho người cuối cùng nhận hàng, và trên vận đơn chỉ ghi rõ người nhận hàng duy nhất. Điều này đảm bảo rằng người nhận hàng cuối cùng không thể chuyển nhượng lô hàng cho bên thứ ba.
• Ký hậu theo lệnh là khi người ký hậu ra lệnh cho một người khác ký hậu tiếp theo để nhận hàng. Điều này cho phép người ký hậu ban đầu có quyền tiếp tục chuyển nhượng lô hàng cho một bên khác bằng cách ký hậu cho bên đó.
• Ký hậu cho chính mình là khi người ký hậu chỉ ký tên và đóng dấu mà không ghi gì thêm, hoặc chỉ ghi "Deliver to myself". Trong trường hợp này, người ký hậu cuối cùng giữ quyền nhận hàng và không chuyển nhượng lô hàng cho bất kỳ ai khác. Tuy nhiên, việc sử dụng ký hậu cho chính mình có thể có rủi ro nếu vận đơn bị mất hoặc bị lạm dụng.

Việc lựa chọn và sử dụng đúng loại ký hậu phù hợp với từng tình huống kinh doanh và mục đích chuyển giao quyền sở hữu sẽ đảm bảo tính hợp lệ và an toàn trong quá trình giao dịch quốc tế.

Trách nhiệm đối với ký hậu vận đơn

Việc ghi chú trách nhiệm khi ký hậu trên vận đơn theo lệnh (To Order B/L) là một phần quan trọng trong việc quy định trách nhiệm và nghĩa vụ giữa các bên trong giao dịch quốc tế.

• Ký hậu miễn truy đòi (Without recourse endorsement) được sử dụng khi người ký hậu không muốn chịu trách nhiệm truy cứu bất kỳ trách nhiệm nào liên quan đến lô hàng sau khi vận đơn đã được ký. Khi ghi chú này, người ký hậu không có trách nhiệm pháp lý đối với vấn đề liên quan đến lô hàng sau khi giao hàng.
• Ký hậu truy đòi (With recourse endorsement) được sử dụng khi các bên trong giao dịch muốn ràng buộc và chịu trách nhiệm cuối cùng đối với lô hàng. Khi ghi chú này, người ký hậu vẫn có trách nhiệm liên đới và phải chịu trách nhiệm pháp lý đối với vấn đề liên quan đến lô hàng sau khi giao hàng.

Việc lựa chọn giữa ký hậu miễn truy đòi và ký hậu truy đòi phụ thuộc vào thỏa thuận và yêu cầu của các bên trong giao dịch. Ký hậu miễn truy đòi có thể đảm bảo sự an toàn và không liên đới trách nhiệm, trong khi ký hậu truy đòi đòi hỏi các bên chịu trách nhiệm cuối cùng đối với lô hàng.

Các lưu ý đối với vận đơn theo lệnh

Khi có sự tham gia của ngân hàng trong giao dịch và ký hậu trên vận đơn, có một số điểm cần lưu ý:

• Chữ ký của chủ hàng và ký hậu cần được thực hiện và ghi vào mặt sau của vận đơn. Điều này là để xác nhận rằng chủ hàng đã chuyển quyền cho người được ghi tên trong ký hậu nhận hàng.
• Trong thanh toán L/C, ngân hàng chỉ ký hậu trên một trong ba tờ vận đơn gốc. Do đó, khi đi nhận hàng, bạn cần xuất trình đúng tờ vận đơn có chữ ký của ngân hàng để chứng minh quyền sở hữu và nhận hàng.

Đặc biệt, trường hợp mất vận đơn theo lệnh (To Order B/L), việc xử lý và thủ tục rất phức tạp và phiền hà. Vận đơn theo lệnh (To Order B/L) phải là vận đơn gốc, do đó mất vận đơn gốc có thể gây khó khăn trong việc lấy hàng. Trong tình huống này, bạn cần liên hệ với các bên liên quan như ngân hàng, công ty vận chuyển, và bên mua/bên bán để xem xét các biện pháp cần thiết để giải quyết vấn đề mất vận đơn và đảm bảo nhận được hàng hóa. Thông thường, sẽ có quy trình và thủ tục phải tuân theo để yêu cầu phát hành vận đơn mới hoặc xác nhận quyền sở hữu hàng hóa.

Vận đơn theo lệnh được sử dụng phổ biến trong thương mại quốc tế, đặc biệt là trong các trường hợp mua bán qua tay hay thanh toán LC (có sự tham gia của ngân hàng). Vậy nên việc tìm hiểu kỹ càng trước khi sử dụng loại vận đơn này cực kỳ quan trọng.

Cảm ơn vì đã theo dõi bài viết. Nếu có nhu cầu vận chuyển hàng hóa xuất nhập khẩu về Việt Nam, hãy liên hệ ngay với Vinalogs để được tư vấn trực tiếp ngay hôm nay.