CIC là gì? Tìm hiểu về phụ phí mất cân đối vỏ container trong vận tải biển

Trong lĩnh vực vận tải biển, đặc biệt là vận chuyển container, có rất nhiều loại phụ phí phát sinh mà doanh nghiệp xuất nhập khẩu cần phải hiểu rõ để tính toán chi phí một cách chính xác. 

Một trong những loại phí quan trọng nhưng không phải ai cũng nắm rõ là phụ phí CIC. Vậy CIC là gì, vì sao hãng tàu lại thu loại phụ phí này, và nó ảnh hưởng như thế nào đến chi phí vận chuyển của doanh nghiệp? Ngoài CIC, còn những loại phụ phí nào phổ biến khác?

Đây là những câu hỏi mà nhiều người mới vào nghề logistics hoặc xuất nhập khẩu thường thắc mắc.

Phụ phí CIC là gì?

Những nơi thừa vỏ thường là các quốc gia thâm hụt thương mại lớn, chẳng hạn như Mỹ, EU, hay Việt Nam). Lượng container hàng nhập vào lớn hơn lượng xuất khẩu dẫn tới một lượng lớn vỏ container tồn lại. Theo thống kê, hiện có tới vài trăm nghìn vỏ container nằm tại các cảng của Mỹ do thiếu nhu cầu sử dụng để đóng hàng xuất khẩu.

Trong khi đó, ngược lại ở một số quốc gia khác (chẳng hạn như Trung Quốc, Ấn Độ) lượng container hàng xuất khẩu lại lớn hơn nhiều so với lượng container hàng nhập vào. Và như vậy tình trạng thiếu vỏ đóng hàng xảy ra, nếu không có biện pháp bù đắp.

Việc thừa hay thiếu vỏ container ở mức độ nào đó là điều xảy ra thường ngày. Có lẽ khó có hãng tàu nào đảm bảo đủ vỏ tuyệt đối tại các cảng, các quốc gia. Và thường thì hãng tàu phải bỏ chi phí để điều vỏ rỗng để đảm báo đủ thiết bị cung cấp cho khách hàng. Hãng tàu có riêng một bộ phận chuyên trách (gọi là Bộ phận quản lý thiết bị - Equipment Control) trong việc theo dõi, tính toán việc chuyển container rỗng sao cho hợp lý nhất để giảm thiểu chi phí.

Tuy nhiên, khi sự mất cân đối trở nên nghiêm trọng, và chi phí chuyển rỗng lớn, hãng tàu tìm cách bù đắp chi phí này từ khách hàng. Đó là lý do ra đời của Phụ phí mất cân đối vỏ container, hay phụ phí điều vỏ rỗng (Container Imbalance Charge).

Phụ phí này thường thu một mức nhất định cho một container, và có thể chỉ áp dụng vào từng giai đoạn, cho hàng đi từng tuyến. Nói cách khác, về lý thuyết, hãng tàu chỉ thu phụ phí này khi có sự phát sinh chi phí lớn trong việc chuyển vỏ container từ nơi này đến nơi khác.

Ở Việt Nam, phụ phí này cũng được áp dụng vào mùa cao điểm cuối năm, khi hàng xuất khẩu từ Việt Nam tăng mạnh, và các hãng tàu thiếu vỏ cấp cho khách hàng.

Nguyên nhân dẫn đến việc thu phụ phí CIC

1. Sự mất cân đối container giữa các khu vực

Sự mất cân đối container xảy ra khi lượng container nhập khẩu lớn hơn lượng container xuất khẩu, hoặc ngược lại. Điều này tạo ra tình trạng tồn đọng vỏ rỗng ở một số khu vực trong khi những nơi khác lại thiếu vỏ để đóng hàng.

• Những nơi thừa vỏ container:
  Các quốc gia có thương mại nhập khẩu lớn hơn xuất khẩu thường có dư thừa container rỗng. Ví dụ: Mỹ và các nước EU có xu hướng nhập khẩu hàng hóa nhiều hơn xuất khẩu, khiến lượng container rỗng tồn đọng tại các cảng.Việt Nam cũng là một ví dụ khi nhiều năm qua, lượng container nhập khẩu cao hơn xuất khẩu, dẫn đến tình trạng vỏ container tồn kho lớn. 
• Những nơi thiếu vỏ container:
  Ngược lại, các quốc gia có sản lượng xuất khẩu lớn, như Trung Quốc, Ấn Độ, hoặc một số nước Đông Nam Á khác, thường xuyên gặp tình trạng thiếu vỏ container do lượng hàng xuất đi nhiều hơn hàng nhập về.

Để giải quyết vấn đề này, các hãng tàu phải tổ chức điều phối container rỗng từ nơi thừa sang nơi thiếu, và chính chi phí của hoạt động này là cơ sở để thu phụ phí CIC.

2. Chi phí vận hành của hãng tàu

Việc điều chuyển container rỗng không chỉ đơn thuần là di dời từ điểm A đến điểm B, mà nó đòi hỏi:

• Chi phí vận tải: Các hãng tàu phải tốn phí vận chuyển container rỗng trên tàu mà không có hàng hóa đi kèm để tạo ra doanh thu.
• Chi phí lưu kho: Container rỗng có thể phải nằm tại các bãi container hoặc kho lưu trữ trước khi được đưa vào sử dụng.
• Chi phí quản lý thiết bị: Các hãng tàu có bộ phận chuyên trách theo dõi và điều phối container (gọi là Equipment Control Department) để tính toán lượng vỏ rỗng cần điều chuyển hợp lý nhất.

Hãng tàu thu phụ phí CIC như thế nào?

1. Cách thức thu phí

Phụ phí CIC thường được thu dựa trên:

• Số lượng container: Hãng tàu áp dụng mức phí nhất định trên mỗi container.
• Tuyến vận chuyển: CIC không phải lúc nào cũng thu cố định, mà nó có thể thay đổi tùy theo tuyến đường và thời điểm.
• Thời gian áp dụng: Một số hãng tàu chỉ áp dụng phụ phí CIC trong giai đoạn cao điểm hoặc khi chi phí điều chuyển vỏ rỗng tăng cao.

Ví dụ, trong những năm gần đây, phụ phí CIC thường xuyên được áp dụng tại các tuyến vận chuyển:

• Từ Trung Quốc về Việt Nam: Do nhu cầu xuất khẩu từ Trung Quốc cao hơn nhập khẩu, dẫn đến tình trạng thiếu vỏ container tại Việt Nam.
• Từ Việt Nam đi Mỹ hoặc châu Âu vào mùa cao điểm cuối năm: Khi lượng hàng xuất khẩu tăng đột biến, các hãng tàu phải điều động container từ nơi khác về Việt Nam để đáp ứng nhu cầu.

2. Mức phụ phí CIC phổ biến

Mức phụ phí CIC có thể dao động tùy vào tình hình thị trường và hãng tàu, thường trong khoảng:

• 100 - 500 USD/container 20 feet
• 200 - 1.000 USD/container 40 feet

Tuy nhiên, vào những giai đoạn khủng hoảng nghiêm trọng về container rỗng, mức phí CIC có thể tăng lên rất cao. Điển hình là thời điểm dịch COVID-19, khi các chuỗi cung ứng bị gián đoạn, nhiều hãng tàu đã thu phụ phí CIC lên đến hàng nghìn USD/container.

Cách giảm thiểu tác động của phụ phí CIC

Mặc dù không thể tránh khỏi hoàn toàn chi phí CIC, nhưng các doanh nghiệp có thể giảm thiểu tác động của nó bằng một số biện pháp sau:

• Lên kế hoạch vận chuyển từ sớm: Đặt chỗ container trước thời điểm cao điểm có thể giúp giảm chi phí CIC khi giá cước còn ổn định.
• Tận dụng container SOC (Shipper Owned Container): Nếu có thể, doanh nghiệp có thể sử dụng container thuộc sở hữu riêng thay vì thuê container của hãng tàu.
• Lựa chọn tuyến vận chuyển linh hoạt: Một số tuyến vận chuyển có mức phí CIC thấp hơn, vì vậy, cần nghiên cứu kỹ để chọn tuyến phù hợp.
• Đàm phán với hãng tàu: Đối với những lô hàng có số lượng lớn, doanh nghiệp có thể thương lượng để giảm phụ phí CIC.

Lời kết

Việc hiểu rõ phụ phí CIC là gì sẽ giúp doanh nghiệp chủ động hơn trong kế hoạch vận chuyển hàng hóa, tránh những chi phí phát sinh không đáng có. Đây là một khoản phụ phí quan trọng trong vận tải biển, phản ánh sự mất cân đối container giữa các khu vực trên thế giới.

Nếu bạn là người hoạt động trong lĩnh vực logistics hoặc xuất nhập khẩu, hãy luôn cập nhật tình hình thị trường và các chính sách thu phụ phí của hãng tàu để có chiến lược tối ưu chi phí vận chuyển.

Chuyển từ Container Imbalance Charge về Phụ phí cước biển
Chuyển từ Container Imbalance Charge về Vận tải container